Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Β΄

κους και περισσοτέρους), θα εκτελεσθούν διά πασσάλων, δεμάτων και χωμάτων· πράγμα διά το οποίον <απαιτούνται> νέαι αναζητήσεις, νέαι επιτάξεις φ.1v και νέαι προσπάθειαι. Ο Μηχανικός υποχρεούται να τας εκτελέση / μέχρι της είικοστής προσεχούς μηνός, εάν δεν καθυστερήσουν αι εργασίαι ένεκα ελλείψεως εργατικών χειρών και υλικών.

Αφού το πυροβολικόν κατανεμηθή εν σχεδίω εις τας τέσσαρας πυροβολαρχίας, θα γίνη υπό της Α.Ε. του Στρατηγού κυρίου Παπαδοπούλου διά των σχέσεών του η αναζήτησις των πυροβόλων, των κιλλιβάντων, των πολεμοφοδίων και όσων υπάρχει ανάγκη, διά να συγκροτήσωμεν τας πυροβολαρχίας ταύτας.

Αι σανίδες αι ζητηθείσαι εν Ζακύνθω διά τα κρηπιδώματα ελλείπουν. Υπολείπεται να γίνη προμήθεια εκείθεν, και τούτο κατόπιν των αναζητήσεων αι οποίαι θα γίνουν περί τούτου εις την Γενικήν Διοίκησιν.

Τέλος, αφού έγινε η λεπτομερής κατανομή των δυνάμεων αι οποίαι πρέπει να είναι εστραμμέναι προς το χαράκωμα και τας πυροβολαρχίας, ευρέθη κατά το σημερινόν στρατιωτικόν συμβούλιον ότι πρέπει να κατασκευασθούν τρία μεγάλα συγκροτήματα, διά σανίδων, και ταύτα συνολικής ευρύτητος πεντακοσίων ανθρώπων.

Η Α.Ε. ο Στρατηγός κύριος Παπαδόπουλος μετά την προσεχή επιστροφήν του θα προωθήση πάσας ταύτας τας επιδιώξεις. Ειδοποιώ τας Υ.Υ. Ε.Ε., ίνα ληφθή κατάλληλος πρόνοια και καθοδηγηθώ το ταχύτερον δυνατόν περί των όσων θα αποφασισθούν ως προς τον τρόπον κατά τον οποίον πρέπει να ανταποκριθώ εις την συνεργασίαν, η οποία μου εζητήθη.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

φ.2 Περίληψις: 1364. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί την ληφθείσαν είδησιν περί των μέτρων τα οποία έλαβε η Στρατιωτική Διοίκησις περί των οχυρώσεων, αι οποίαι ανεγείρονται.

34

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 363

Νο. 35

Dipart. Finanze

All’ Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(ant)a Maura

Dal Commiss(aria)to Estraord(inari)o

li 22 luglio 1807 g.s.

Questo Magistrato all’Annona mi fece conoscere direttamente l’angustia, alla quale esposta era questa popolazione per il limitato raccolto di grani indigeni, per l’accresciuta popolazione, pel difetto di mulini, i quelli cessano dalla loro azione nel volger del mese venturo, senza potersi prestare nel corrente ai bisogni del paese, solito ad approvvigionarsi di farine.

Questo rapporto mi fu dato in risposta all’eccitamento che io diedi al Magistrato, perché fossero provveduti di biscotto i bastimenti al pubblico servigio. Lasciando ad altre difficili cure questo importante oggetto, ho sollecitato la Commissione Estraordinaria ai Grani, l’Annona e la Reggenza a provvedere tosto tanto all’acquisto di biscotti, perché alla mancanza di farine fatta fosse una sostituzione quanto a provvista di grani, se mancanza di grani si prevedesse dall’amministrazione locale φ. 1v nell’ / inverno venturo. Per questo anziché praticare la restituzione dell’imprestanza fatta da principio p(er) l’acquisto di grani concorre il voto spontaneo dei prestatori di lasciare in continuazione in seno alla Estraordinaria Commissione Granaria le piastre 30.000 che avrebbesi dovuto restituire a senso del decreto dei 4 gennajo di VV. EE. Questo fondo vuoisi impiegare dall’amministrazione all’ acquito di biscotti e di grani.

Avendo su tutte queste operazioni influito coi miei impulsi e concorso coi miei pareri ne rendo conto all’Ecc(ellentissi)mo Senato.

Sulle ricerche poi della Commiss(ion)e Granaria ò rilasciato sul fondo che dal Zante si deve rimettere a soccorso di questa cassa una lettera di credito p(er) la somma di tallari 2.600, onde un commissionato da qui spedito potesse realizzare l’acquisto di biscotti. La somma suddetta fu anco riversata in cassa pubblica dalla Comm(ission)e Granaria.

Se in conseguenza dell’armistizio si riaprirà la circolazione commerciale, puòsi sperare che non siavi piú oltre bisogno di peculiari cure p(er) l’approvvigionamento di S. Maura, ma se ciò non aviene, l’Ecc(ellen-

tissi)mo Senato prowega, anco in riflesso ai consumatori che vanno ad accrescersi nell’inverno col ritorno degli armatolo.

Imploro la continuaz(io)ne della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.2 Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1365. Commissario Estraordi(nario) Co. Capodistria. Fa p(rese)nti alcune misure prese intorno i grani mancanti in quell’isola.

Αρ. 35

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Ο ενταύθα Άρχων επί του Εφοδιασμού μου εγνωστοποίησεν απ’ ευθείας την δύσκολον θέσιν εις την οποίαν ήτο εκτεθειμένος ο ενταύθα πληθυσμός ένεκα της περιωρισμένης εσοδείας των εντοπίων σιτηρών, ένεκα του αυξηθέντος πληθυσμού, ένεκα της ελλείψεως μύλων, οι οποίοι σταματούν την λειτουργίαν των εντός του προσεχούς μηνός, χωρίς να δύνανται να προσφέρουν κατά τον τρέχοντα εις τας ανάγκας της χώρας, συνηθισμένης να είναι εφωδιασμένη εις άλευρα.

Η έκθεσις αύτη μου εδόθη εις απάντησιν της εκκλήσεως την οποίαν έκαμα προς τον Άρχοντα, ίνα εφοδιασθούν διά διπυρίτου τα πλοία τα εκτελούντα δημοσίαν υπηρεσίαν. Αφού αφήκα το σπουδαίον τούτο ζήτημα εις τας πλήρεις δυσχερείων φροντίδας άλλων, παρώτρυνα την Έκτακτον Επιτροπήν επί των Σιτηρών, του Εφοδιασμού και την Υπηρεσίαν του Κυβερνήτου να λάβουν μέριμναν αμέσως τόσον περί της αγοράς διπυρίτου, ίνα εις την έλλειψιν των αλεύρων ευρεθή υποκατάστατον, όσον και περί της προμηθείας σιτηρών, εάν φ. 1v προεβλέπετο έλλειψις σιτηρών υπό της τοπικής διοικήσεως κατά τον / προσεχή χειμώνα. Διά τούτο, αντί να εφαρμόσωμεν την επιστροφήν του δανείου του γενομένου εξ αρχής διά την αγοράν σιτηρών, συμφωνεί αβιάστως η επιθυμία των δανειστών να αφήσουν περαιτέρω εις το ταμείον της Εκτάκτου Επισιτιστικής

Επιτροπής τας 30.000 γροσίων, τας οποίας θα έπρεπε να επιστρέψωμεν κατά το νόημα του θεσπίσματος της 4 Ιανουαρίου των Υ.Υ. Ε.Ε. Το ποσόν τούτο πρόκειται να χρησιμοποιηθή υπό της διαχειρίσεως εις την αγοράν διπυρίτου και σίτου.

Επειδή εις όλας αυτάς τας ενεργείας έχω ασκήσει επίδρασιν διά των παρακινήσεών μου και έχω συμβάλει διά των απόψεών μου, δίδω περί τούτου αναφοράν εις την Εξοχωτάτην Γερουσίαν.

Εν σχέσει προς τας επιδιώξεις κατόπιν της Επισιτιστικής Επιτροπής εξέδωσα επί του ποσού το οποίον εκ Ζακύνθου πρέπει να κατατεθή προς ενίσχυσιν του ενταύθα ταμείου πιστωτικήν επιστολήν διά το ποσόν των 2.600 ταλλήρων, ίνα δυνηθή να πραγματοποίηση αντιπρόσωπός της απεσταλμένος εντεύθεν την αγοράν των διπύρων. Το προρρηθέν ποσόν, τέλος, κατετέθη εις το δημόσιον ταμείον υπό της Επισιτιστικής Επιτροπής.

Εάν συνεπεία της ανακωχής απελευθερωθή εκ νέου η εμπορική κυκλοφορία, είναι δυνατόν να ελπίζομεν ότι δεν υπάρχει πλέον περαιτέρω ανάγκη ειδικών φροντίδων διά τας προμηθείας της Α. Μαύρας· αλλ’ εάν τούτο δεν συμβή, ας λάβη μέτρα η Εξοχωτάτη Γερουσία, αφού σκεφθή επί πλέον τους καταναλωτάς, οι οποίοι αυξάνονται κατά τον χειμώνα ένεκα της επιστροφής των αρματολών.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας.

φ.2 Περίληψις: 1365. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί ωρισμένα μέτρα ληφθέντα σχετικώς προς τα σιτηρά, ελλείποντα εν τη νήσω εκείνη.

35

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 364

Νο. 36

Dipart. Finanze

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(an)ta Maura

Dal Commiss(aria)to Estraordinario

li 22 luglio 1807 g.s.

Mille zecchini prestatimi dall’Ill(ustrissi)mo sig(no)r Co(lonne)llo Zaghel costituivano tutto il fondo pubblico esistente ai primi del corrente a disposizione del Governo e mia per gli oggetti relativi alla mia gestione.

Se questo fondo adoperar si potesse esclusivamente per l’estraordinarie spese delle fortificazioni, non v’ha dubbio che i soccorsi accordati da VV.EE. e promessi col dispaccio 2 luglio dell’Ill(ustrissi)mo Seg(retari)o di Stato del Dipartimento avrebbero potuto mettermi in grado di corrispondere alle esiguenze giornaliere senza ricorrere a nuovi mezzi. Ma da questo fondo S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo dimandò il soldo dei sulioti ed acarnani consistente in 26/m piastre. Da questo la Commissione sulle Ricerche Busse una somma ragguardevole per le spese giornaliere. Da questo il Governo almeno tre mila tallari p(er)/ suffragare con qualche soldo i due bastimenti armati Conduri e Caligà, il Colocotroni, le cannoniere, la galeottina Potamiano. Da questo l’approvvigionamento della legna da fuoco. Da questo le polizze del Commissario dell’Ospitale. Da questo le nuove forniture necessarie ed all’ Ospitale russo, fatto capace di duecento malati, ed all’Ospitale de’ repubblicani, instituito per sedici o dieciotto. Da questo le due compagnie albanesi al soldo della Repubblica. Da questo il distaccamento dei soldati nostri. Da questo finalmente il soldo giornaliero che si retribuisce ai russi che travagliano nelle fortificazioni.

Veggendo simultaneamente la somma di tutti questi inevitabili dispendj ho conosciuto che l’immediato soccorso di piastre 11.250, promesso ed arrivato colla galeottina comandata dal cap(ita)no Alexandrin, non avrebbe bastato fino a che dal Zante e Cefalonia fossero giunti gl’indicati tallari tredici mille. A persuadermi di ciò servì la risposta che io ho avuto dal Pritano del Zante sotto la data dei 16 luglio corr(ente) ad un uffizio con cui io gli dimandava un qualche soccorso di nume-

rario. Questo Pritano mi fece conoscere che le spese sue si facevano a carico di una antecipazione chiesta alla dogana e che quindi i suoi socφ.2 corsi avrebbero dovuto tardare di molto. Quelli che contar si poteva/no dal nuovo imprestito non avrebbero potuto essere piú pronti.

Cosi avendo pronti le circonstanze dell’erario di Cefalonia, il denaro versato da quella cassa per soldo del mese di giugno al procuratore del cap(ita)n Caligà e la misura presa da VV. EE. p(er) fare essere un aumento di fondo con l’imprestito, io mi sono parimente convinto che il sovvegno di Cefalonia avrebbe come quello del Zante tardato certamente fino agli ultimi del corrente. Egli è per questo che io mi sono trovato in una situazione assai difficile e pericolosa.

Di questo altissimo affare occupandomi incessantemente e studiando con ogni industria di non allontanarmi per quanto erami permesso dagli ordini di VV. EE., parvemi di poter tutto conciliare spiegando il decreto di VV. EE. dei 2 luglio e rinchiuso piano d’imprestito in una maniera relativa allo stato esausto di questa finanza e favorevole al pronto soccorso di cui essa abbisognava.

Questa maniera di esplicazione consisteva in questo, che in vece di esigere da S. Maura, come porta il testo, non abbastanza lucido, del piano d’imprestito ed i molti calcoli che far vi si debbono per intenderlo, φ.2v l’imprestanza di tallari mille / e cinquecento p(er) completare la somma degli undici mille e cinquecento, si dovesse cercare direttamente, senza calcolare le precedenti deliberazioni, estrazioni, restituzioni e non restituzioni la somma di tallari undici mila e cinquecento. Persuaso che questa misura se si allontanava dall’una dal senso litterale del piano di imprestito, si avvicinava piú dall’altra alla massima di suffragare la cassa col mezzo di una imprestanza reale e portava tosto quel soccorso ch’era urgente e non ottenibile con prontezza dai mezzi assegnati al Zante e Cefalonia ho risoluto di sciegliere questa risorssa e di pormi nell’intrapresa di farla prontamente agire. Ho convocato una conferenza composta dai primi possidenti e dai proprietarj di numerario e di credito che S(an)ta Maura offrir può. Ho disposto preventivamente com’era convenevole (con le industrie che sono di uso, quando vuoisi riuscire negli affari) le opinioni particolari di cadauno dei membri di questa adunanza in maniera che dal contrasto di queste opinioni doveva risultare sicuramente l’ottenimento dell’imprestito degli undici mila cinquecento tallari nello spazio di due giorni e facendo che i prestatori φ.3 fossero pochissimi, quelli cioè ch’esserlo / possono, senza incomodarsi, offrendo alla patria i loro mezzi ed il loro credito e conciliando così tutti gli altri riguardi che avere essi debbano alle generali e particolari circostanze dei molti semiproprietarj, ridotti a miseria dall’incultura e dal guasto delle loro campagne, della classe dei negozianti già benemerita

p(er) le somministrazioni fatte, senza pagamento reale, ma con promessa di futuro pagamento, di quella finalmente piú estesa dei villici, intorno alia quale lo sguardo paterno di VV. EE. deve essersi arrestato piú volte per vederla languida e spossata dai travaglj e da molte e replicate privazioni.

Conducendo p(er) facili vie il ragionamento di ogni uno dei conferenti al quadro vero e commovente che presentano le classi soprammenzionate, ogn’ uno ha dovuto conchiudere meco che o non si doveva cercare nessuna nuova imprestanza o cercarla era forza a pochi. I pochi a questo passo si veggono l’uno dinanzi all’altro e si trovano tutti uniforni nell’opinione e nel giudizio fatto. Allora sorge la difficoltà che sembra insuperabile, l’impotenza in essi di prestarsi p(er) mancanza di fondi effettivi. Io appiano tosto questa difficoltà, trovando che basta φ.3v solo il loro credito ed il loro nome: perché i fondi vi sieno / ed io mi propongo scuoprire ed indicarne le ricchissime fonti. Nasce nuovo conflitto, ma due, i piú zelanti ed i piú generosi degl’altri, S.E. il s(igno)r Co. D’Orio ed il nobile sig(no)r Spiridione Zarlambà, si offrono di trovare essi contro loro firme la somma ricercata, dimandando in cambio quella promessa dall’articolo 12 del piano d’imprestito. La conferenza è sciolta, il denaro è trovato; esso corrisponde ai bisogni di questa cassa. Il metodo di trovarlo è essenzialmente quello che l’Ecc(ellentissi)mo Senato ha voluto e se le forme e le proporzioni sono variate, questo è ciò che abbastanza è giustrificato da quanto ho avuto l’onore di rassegnare fin’ora.

Stavasi già p(er) realizzare il versamento in seno pubblico di questa somma, quando arriva a sorprendermi l’uffizio di questa Reggenza (sotto no. 1), il quale mi fa conoscere quasi a funzionario destinato a secondarla nell’esecuzione del piano di imprestito, il dispaccio dell’ Ill(ustrissi)mo Seg(retari)o di Stato della Finanza che dà schiarimenti al decreto 2 luglio ed al piano stesso.

Doveva sorpredermi ed addolorarmi questa insorgenza, imperciocché essa rovesciava tutto il travaglio da me fatto, non facevami certo φ.4 nulla meritare nell’opinione della Reggenza e dei personaggj / chiamati a consiglio e mi privava finalmente di quel soccorso per cui io sperava di togliermi dal giornaliero flagello dei capitanj sulioti, degli acarnani, degli armatolo, dei nostri cefaleni, i quali tutti assediavano di piede fermo la mia povera stanza, togliendomi per sino l’aria libera necessaria alla vita. Doveva del pari essermi poco aggradevole lo scorgere che i schiarimenti soprammenzionati dirigevansi alla Reggenza e non a me, destinato dall’articolo 6ο del piano d’imprestito ad eseguire col consiglio dei Reggenti e non colla loro cooperazione il piano stesso, quanto a S. Maura. Comunque siasi, costante sempre nei principj ch’io professo

di subordinazione e di obbedienza, ho risposto ai Reggenti, come risulterà a VV. EE. dall’inchiusa copia (no. 2), ed ho meco stesso lungamente riflettuto intorno a ciò che io far poteva per corrispondere al giornaliero pressante bisogno di fondo.

Io poteva per esattezza rispondere a S.E. il sig(no)r Generale Papadopulo, che portosi piú volte in persona a cercarmi le paghe de suoj sulioti, all’altro Generale che colla stessa nobilissima maniera cercavami quelle pei suoi acarnani, al Co(lonne)llo Zaghel che esigeva il pagamento del Commiss(ari)o dell’Ospitale, del fornitore della legna da φ. 4v fuoco, / che l’Ecc(ellentissi)mo Senato affida queste cure alla Pressantissima Reggenza e ch’esse non sono mie. Poteva cosi io rispondere al sig(no)r Maggiore Siguri quanto ai capitanj dei bastimenti e senza curarmi dei risultati che derivar potevano a danno del servizio e dell’ armonia ch’io cerco di mantenere fra tutte queste potestà, io poteva abbandonare la Reggenza e questi magistrati al poter militare, quella Reggenza e questi magistrati pei quali io ho fatto dei sagrifizj personali, onde i militari con essi si affiatino; quei stessi che da dieci giorni a questa parte si dilatano inutilmente p(er) compilare il progetto dell’ imprestanza di tallari mille cinquecento. Non mi sono per tal modo regolato, perché sento vivamente il dovere che à ogni cittadino di sostenere con tutte le sue forze il decoro della sua nazione e quello del suo governo. E perché ho conosciuto che una tale risoluzione avrebbe compromesso i piú gelosi riguardi del Governo verso il Comando Militare russo in un paese ove a questo Comando, alle sue cure ed ai suoi travaglj confidasi la salvezza e la custodia di una popolazione e di tutto lo Stato.

Egli è p(er) questo che lasciando alla Reggenza l’incarico di conφ. 5 sumare dei giorni e dei giorni molti / per compilare il suo progetto d’imprestito di tallari mille e cinquecento, io ho accolto a nome di S.E. il sig(no)r Ministro Plenipotenz(iari)o di Russia dal nob. sig(no)r Co. D’Orio, il quale solo à voluto avere l’onore di prestarsi in questa nuova circonstanza la somma dei tallari undici mile e cinquecento, impegnandoli in cambio un viglietto di S.E. il Plenipotenziario suddetto. Questo denaro versato nella pubblica cassa à potuto mettere il Governo in grado di sostenere i pesi dei quali esso è incaricato e me pure in quello di restituire al Co(lonne)llo Zaghel i suoi mille zecchini senza cambio.

Non sono p(er) anco arrivati i denari né dal Zante nè da Cefalonia ed intanto si vive a benefizio di una misura ch’è arbitraria, se vuoisi raffrontarla al testo litterale degli ordini di VV. EE., ma che poi è stata necessaria ed è vitale, se vuoisi avere in considerazione tutto ciò che ho qui sopra rassegnato.

La sapienza di VV. EE., ragguagliata per tal maniera istorica-

mente di quanto io ho fatto, mi onori della continuazione della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg. di Stato Co. Zordina. Con inserte due.

Αρ. 36

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Χίλια τσεκίνια, τα οποία μου εδανείσθησαν υπό του Εκλαμπροτάτου Συνταγματάρχου κυρίου Zaghel, συνίστων όλην την δημοσίαν περιουσίαν την υπάρχουσαν κατά τας πρώτας ημέρας τρέχοντος εις την διάθεσιν της Κυβερνήσεως και την ιδικήν μου διά τα ζητήματα τα σχετικά προς την διαχείρισίν μου.

Εάν το ποσόν τούτο ηδύνατο να χρησιμοποιηθή αποκλειστικώς διά τα έκτακτα έξοδα των οχυρώσεων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αι συμφωνηθείσαι επιδοτήσεις υπό των Υ.Υ. Ε.Ε. και περιληφθείσαι εις τας υποσχέσεις διά της αναφοράς της 2 Ιουλίου του Εκλαμπροτάτου Γραμματέως της Επικρατείας του Τμήματος θα ηδύναντο να με φέρουν εις θέσιν να επαρκέσω εις τας καθημερινάς ανάγκας, χωρίς να καταφύγω εις νέα μέσα. Αλλ’ εκ του ποσού τούτου η Α.Ε. ο Στρατηγός κύριος Παπαδόπουλος εζήτησε τα χρήματα των Σουλιωτών και Ακαρνάνων, συνιστάμενα εις 26 χιλ. γρόσια. Εκ τούτου <του ποσού> η Επιτροπή επί των Ρωσικών Επιδιώξεων σημαντικόν ποσόν διά τα καθημερινά έξοδα· εκ τούτου η Κυβέρνησις τούλάχιστον τρεις χιλιάδας φ.1 τάλληρα, διά / να ενισχύση δι’ ολίγων χρημάτων τα δύο εξωπλισμένα πλοία των Κοντουρή και Καλιγά, Κολοκοτρώνη, τας κανονιοφόρους, την μικράν γαλέραν του Ποταμιάνου· εκ τούτου η προμήθεια εις καυσόξυλα· εκ τούτου αι συναλλαγματικαί του Επιτρόπου του Νοσοκομείου· εκ τούτου οι νέοι απαραίτητοι εξοπλισμοί και εις το Ρωσικόν Νοσοκομείον, αποκτήσαν χωρητικότητα διακοσίων ασθενών, και εις το Νοσοκομείον της Πολιτείας, λειτουργήσαν διά δέκα εξ η δέκα οκτώ <κλινών>· εκ τούτου τα δύο αλβανικά σώματα επί μισθώ της Πολιτείας· εκ τούτου η απόσπασις των στρατιωτών μας· εκ τούτου τέλος η ημερησία αποζημίωσις η οποία καταβάλλεται εις τους Ρώσους τους εργαζομένους εις τας οχυρώσεις.

Βλέπων ταυτοχρόνως το άθροισμα όλων των αναποφεύκτων τούτων δαπανών, αντελήφθην ότι η υπεσχημένη άμεσος ενίσχυσις των 11.250 γροσίων και φθάσασα διά της μικράς γαλέρας της κυβερνωμένης υπό του Πλοιάρχου Αλεξανδρή δεν θα επήρκει, μέχρις ότου εκ Ζακύνθου και Κεφαλληνίας φθάσουν αι δηλωθείσαι δέκα τρεις χιλιάδες τάλληρα. Εις το να πεισθώ περί τούτου συνετέλεσεν η απάντησις την οποίαν έλαβον παρά του Πρυτάνεως της Ζακύνθου υπό ημερομηνίαν 16 τρέχοντος Ιουλίου εις έγγραφον διά του οποίου του εζήτουν ενίσχυσίν τινα εις μετρητά. Ο Πρύτανις ούτος μου εγνωστοποίησεν ότι τα έξοδά του εγίνοντο εις βάρος προκαταβολής τίνος η οποία εζητήθη παρά του Τελωνείου και ότι εκ τούτου αι ενισχύσεις του θα έπρεπε να φ.2 καθυστερήσουν κατά πολύ. Εκείναι αι οποίαι ήτο δυνατόν να καταβληθούν / εκ του νέου δανείου δεν θα ηδύναντο να είναι περισσότερον ετοιμοι.

Έχων ούτω γνωστάς τας συνθήκας του ταμείου Κεφαλληνίας· τα χρήματα τα καταβληθέντα υπό του ταμείου εκείνου δι’ εξόφλησιν του μηνός Ιουνίου εις τον αντιπρόσωπον του Πλοιάρχου Καλιγά και το υπό των Υ.Υ.Ε.Ε. ληφθέν μέτρον να υπάρξη αύξησις του βασικού κεφαλαίου διά δανεισμού, επείσθην επίσης ότι η συνδρομή της Κεφαλληνίας, όπως και εκείνη της Ζακύνθου, θα καθυστέρει οπωσδήποτε μέχρι των τελευταίων <ημερών> τρέχοντος. Εις τούτο οφείλεται ότι ευρέθην εις θέσιν πολύ δύσκολον και επικίνδυνον.

Ασχολούμενος εις την σπουδαιοτάτην ταύτην υπόθεσιν ακαταπαυστως και μελετών μετά πάσης επιμελείας να μη απομακρυνθώ, καθ’ όσον μου ήτο επιτρεπτόν, από των διαταγών των Υ.Υ.Ε.Ε. εθεώρησα ότι δύναμαι να επιτύχω το παν εξηγών το διάταγμα των Υ.Υ. Ε.Ε. των 2 Ιουλίου και το περικλειόμενον σχέδιον δανείου κατά τρόπον σχετικόν προς την κατάστασιν εξαντλήσεως της ενταύθα οικονομίας και ευνοϊκόν προς την άμεσον συνδρομήν της οποίας αύτη είχεν ανάγκην.

Ο τρόπος ούτος της εξηγήσεως συνίστατο εις τούτο, ότι αντί να απαιτήσωμεν εξ Α. Μαύρας, όπως προκύπτει εκ του κειμένου του σχεδίου του δανείου, ουχί αρκούντως σαφώς, και των πολλών λογαριασμών οι οποίοι πρέπει φ.2v να γίνουν, διά να το κατανοήσωμεν, τον δανεισμόν των χιλίων / πεντακοσίων ταλλήρων, διά να συμπληρώσωμεν το ποσόν των ενδεκάμισυ χιλιάδων, θα έπρεπε να αναζητηθή απ’ ευθείας, χωρίς να λάβωμεν υπ’ όψιν τας προηγουμένας αποφάσεις, αφαιρέσεις, επιστροφάς και μη επιστροφάς το ποσόν των ενδεκάμισυ χιλιάδων ταλλήρων. Πεπεισμένος ότι το μέτρον τούτο, εάν αφίστατο αφ’ ενός από του κατά γράμμα νοήματος του σχεδίου του δανείου, αφ’ ετέρου προσήγγιζε περισσότερον εις την αρχήν να συνδράμωμεν το ταμείον διά μέσου πραγματικού δανεισμού και έφερεν αμέσως την ενίσχυσίν εκείνην η οποία ήτο επείγουσα και μη πραγματοποιήσιμος μεθ’ ετοιμότητος διά των μέσων των διατεθέντων εις Ζάκυνθον και Κεφαλληνίαν, απεφάσισα να προτιμήσω ταύτην την πηγήν δανεισμού και να επιδοθώ εις την προσπάθειαν να την κάμω να δράση αμέσως. Συνεκάλεσα σύσκεψιν εις ην μετέσχον πολίται εκ των πρώ-

των γεωκτημόνων και εκ των κατόχων χρηματικού και πιστωτών τους οποίους δύναται να παράσχη η Α. Μαύρα. Διέθεσα προληπτικώς, όπως ήτο κατάλληλον (διά των τεχνασμάτων τα οποία χρησιμοποιούνται, όταν θέλωμεν να φέρωμεν αποτέλεσμα εις τας υποθέσεις), τας επί μέρους αντιλήψεις εκάστου εκ των μελών της συσκέψεως ταύτης, εις τρόπον ώστε εκ της αντιθέσεως των γνωμών τούτων έπρεπε να προκύψη ασφαλώς η επίτευξις του δανείου των ένδεκα χιλιάδων πεντακοσίων ταλλήρων εις το διάστημα δύο ημερών, και αφού εφρόντισα να είναι ελάχιστοι οι δανεισταί, εκείνοι δηλαδή οι οποίοι φ. 3 δύνανται να το πράξουν, / χωρίς να περιέλθουν εις δύσκολον θέσιν, προσφέροντες εις την πατρίδα τα μέσα των και την πίστωσίν των και λαμβάνοντες τοιουτοτρόπως πάσας τας λοιπάς εκτιμήσεις τας οποίας ούτοι οφείλουν να έχουν εις τας γενικάς και επί μέρους περιστάσεις των πολλών μικροιδιοκτητών, περιελθόντων εις αθλιότητα εκ της ελλείψεως καλλιεργείας και εκ της καταστροφής των κτημάτων των, της τάξεως των εμπόρων ήδη ευεργετηθείσης ένεκα των παροχών των εκτελεσθεισών άνευ πραγματικής πληρωμής, αλλά μετά υποσχέσεως μελλούσης πληρωμής, εκείνης τέλος <της τάξεως> της περισσότερον ευρείας των χωρικών, πέριξ της οποίας πρέπει να προσηλούται το πατρικόν βλέμμα των Υ.Υ. Ε.Ε. περισσοτέρας φοράς, διά να την βλέπετε εξηντλημένην και άνευ δυνάμεως εκ των κόπων και των πολλών και επανειλημμένων στερήσεων.

Αφού καθωδήγησα δι’ ευκόλων οδών την σκέψιν εκάστου εκ των συζητούντων εις την πραγματικήν και συγκινητικήν εικόνα την οποίαν παρουσιάζουν αι προμνημονευθείσαι τάξεις, πας τις εχρειάσθη να συμπεράνη μετ’ εμού ότι ή δεν έπρεπε να αναζητήσωμεν νέον τινά δανεισμόν ή <ότι> εις ολίγους υπήρχεν η δυνατότης να τον αναζητήσωμεν <παρ’ αυτών>. Κατά το στάδιον τούτο επισκεπτόμεθα τους ολίγους τον ένα κατόπιν του άλλου, και ευρίσκονται πάντες ομόφωνοι εις την γνώμην και εις την γενομένην κρίσιν. Τότε εγείρεται η δυσκολία, η οποία φαίνεται ανυπέρβλητος: η αδυναμία τούτων να δανεισθούν ένεκα ελλείψεως πραγματικών πόρων. Εξομαλύνω αμέσως την δυσκολίαν ταύτην, ευρίσκων ότι αρκεί μόνον η πίστωσίς των και το όνομά των, διά φ. 3v να ευρεθούν οι πόροι, / και προτίθεμαι να ανακαλύψω και καταδείξω εις τούτους τας πλουσιωτάτας πηγάς. Δημιουργείται νέα ερις· αλλά δύο, οι έχοντες μεγαλύτερον ζήλον και οι πλέον γενναιόδωροι των άλλων, η Α.Ε. Ο κύριος Κ. D’ Orio και ο ευγενής κύριος Σπυρίδων Τσαρλαμπάς, προσφέρονται να ευρουν ούτοι έναντι των υπογραφών των το αναζητηθέν ποσόν, αιτούμενοι εις αντάλλαγμα εκείνο το αναφερόμενον ως υπόσχεσιν υπό του άρθρου 12 του σχεδίου του δανείου. Η σύσκεψις ελύθη· τα χρήματα ευρέθησαν· ταύτα αντιστοιχούν εις τας ανάγκας του ενταύθα ταμείου. Η μέθοδος της εξευρέσεώς των είναι κατ’ ουσίαν εκείνη την οποίαν ηθέλησε η Εξοχωτάτη Γερουσία· και εάν οι τύποι και αι αναλογίαι έχουν μεταβληθή, τούτο είναι εκείνο το οποίον έχει αρκούντως δικαιολογηθή εξ όσων έλαβον την τιμήν να αναφέρω μέχρι στιγμής.

Επρόκειτο ήδη να πραγματοποιηθή η κατάθεσις εις το δημόσιον ταμείον του ποσού τούτου, όταν προς έκπληξίν μου φθάνη το έγγραφον της ενταύθα Υπηρεσίας των Κυβερνητών (υπ’ αρ. 1), το οποίον μου ανακοινώνει ως εις διωρισμένον υπάλληλον να την βοηθήσω εις την εκτέλεσιν του σχεδίου του δανείου, η αναφορά του Εκλαμπροτάτου Γραμματέως της Επικρατείας επί των Οικονομικών, η οποία δίδει εξηγήσεις εις το θέσπισμα της 2 Ιουλίου και εις το ίδιον σχέδιον.

Έπρεπε να με εκπλήξη και να με λυπήση το προκύψαν τούτο ζήτημα, καθόσον κατέστρεφε πάσαν την υπ’ εμού γενομένην εργασίαν, με καθίστα βεβαίως ανίκανον κατά την γνώμην της Αρχής των Κυβερνητών και των φ.4 προσώπων / τα οποία είχον κληθή εις συμβούλιον και εν τέλει με εστέρει της βοηθείας εκείνης διά της οποίας ήλπιζον να απαλλαγώ από της καθημερινής μάστιγος των Σουλιωτών οπλαρχηγών, των Ακαρνάνων, των αρματολών, των ημετέρων Κεφαλλήνων, οι οποίοι επολιόρκουν πάντες σταθερώς το πενιχρόν μου δωμάτιον, αφαιρούντες απ’ εμού μέχρι και του καθαρού αέρος του αναγκαίου εις την ζωήν. Έπρεπεν επίσης να μου είναι ολίγον ευχάριστος η διαπίστωσις ότι αι προμνημονευθείσαι επεξηγήσεις απηυθύνοντο εις την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και ουχί εις εμέ, προωρισμένον εκ του 6ου άρθρου του σχεδίου του δανείου να εκτελώ το σχέδιον τούτο συμβουλευόμενος τους Κυβερνήτας και ουχί συνεργαζόμενος μετ’ αυτών, καθόσον αφορά εις την Α. Μαύραν. Οπωσδήποτε, πάντοτε σταθερός εις τας αρχάς της υποταγής και της ευπειθείας, τας οποίας πρεσβεύω, απήντησα εις τους Κυβερνήτας, όπως θα αντιληφθούν αι Υ.Υ.Ε.Ε. εκ του περικλειομένου αντιγράφου (αρ. 2), και διελογίσθην επί μακρόν κατ’ εμαυτόν περί εκείνου το οποίον ηδυνάμην να πράξω, διά να ανταποκριθώ εις την καθημερινήν πιεστικήν ανάγκην χρημάτων.

Ηδυνάμην διά το ακριβές να απαντήσω εις την Α.Ε. τον Στρατηγόν κύριον Παπαδόπουλον, ο οποίος ήλθεν πολλάκις να μου ζητήση προσωπικώς τους μισθούς των Σουλιωτών του, εις τον έτερον Στρατηγόν, ο οποίος κατά τον αυτόν ευγενέστατον τρόπον μου εζήτει τους μισθούς διά τους Ακαρνάνας του, εις τον Συνταγματάρχην Zaghel, ο οποίος απήτει την πληρωμήν του Επιτρόπου φ.4ν του Νοσοκομείου, του προμηθευτού των καυσοξύλων, / ότι η Εξοχωτάτη Γερουσία αναθέτει τας φροντίδας ταύτας εις την Εξοχωτάτην Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και ότι αύται δεν είναι ιδικαί μου. Ηδυνάμην να απαντήσω τοιουτοτρόπως εις τον Ταγματάρχην κύριον Ζυγούρην εν σχέσει προς τους πλοιάρχους και χωρίς να φροντίσω περί των αποτελεσμάτων τα οποία ηδύναντο να προκύψουν προς βλάβην της υπηρεσίας και της αρμονίας, τας οποίας ζητώ να διατηρήσω μεταξύ όλων των δυνάμεων τούτων· ηδυνάμην να εγκαταλείψω την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών και τους άρχοντας τούτους εις την εξουσίαν των στρατιωτικών, την Υπηρεσίαν ταύτην και τους άρχοντας τούτους, διά τους οποίους υπέστην προσωπικάς θυσίας, διά να συνεννοηθούν οι στρατιωτικοί μετ’ αυτών· τους ιδίους εκείνους οι οποίοι από δέκα ημερών ευρύνουν ενταύθα την

δράσιν των ανωφελώς, διά να συντάξουν το σχέδιον του δανείου των χιλίων πεντακοσίων ταλλήρων. Δεν ετήρησα τοιαύτην συμπεριφοράν, επειδή αισθάνομαι ζωηρώς το καθήκον το οποίον έχει έκαστος πολίτης να υποστηρίξη δι’ όλων των δυνάμεών του την αξιοπρέπειαν του έθνους του και εκείνην της Κυβερνήσεώς του· και επειδή αντελήφθην ότι τοιαύτη απόφασις θα έθετεν εις κίνδυνον τους πλέον αξιοζηλεύτους παράγοντας υπολήψεως της Κυβερνήσεως έναντι της Ρωσικής Στρατιωτικής Διοικήσεως εις χώραν όπου εις ταύτην την Διοίκησιν, εις τας φροντίδας της και εις τας προσπαθείας της είναι εμπεπιστευμένη η σωτηρία και η φύλαξις ενός πληθυσμού και ολοκλήρου του Κράτους. Εις τούτο οφείλεται ότι, αφού αφήκα εις την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών φ. 5 την φροντίδα να καταναλώσουν ημέρας και ημέρας πολλάς, / διά να καταστρώσουν το ιδικόν των σχέδιον δανείου χιλίων πεντακοσίων ταλλήρων, εδέχθην εξ ονόματος της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού της Ρωσίας παρά του ευγενούς κυρίου Κ. D’ Orio <την προσφοράν του>, ο οποίος μόνος εις την νέαν περίστασιν ταύτην ηθέλησε να λάβη την τιμήν να προσφέρη το ποσόν των ενδεκα χιλιάδων και πεντακοσίων ταλλήρων, υποχρεών τούτους εις αντάλλαγμα <να του παραδώσουν> έγγραφον της Α.Ε. του προρρηθέντος Πληρεξουσίου. Τα χρήματα ταύτα, καταβληθέντα εις το δημόσιον ταμείον, έφεραν την Κυβέρνησιν εις θέσιν να ανθέξη εις τας υποχρεώσεις τας οποίας αύτη έχει αναλάβει και επίσης εις εκείνην του να επιστρέψω εις τον Συνταγματάρχην Zaghel τα χίλια αυτού τσεκίνια άνευ ανταλλάγματος.

Δεν αφίχθησαν εισέτι τα χρήματα ούτε εκ Ζακύνθου ούτε εκ Κεφαλληνίας· και εν τούτοις αντιμετωπίζομεν τα έξοδά μας ευεργετούμενοι εξ ενός μέτρου το οποίον είναι αυθαίρετον, εάν θέλωμεν να το συγκρίνωμεν προς το κατά γράμμα κείμενον των διαταγών των Υ.Υ.Ε.Ε., αλλά το οποίον κατόπιν εστάθη απαραίτητον και είναι ζωτικόν, εάν θέλωμεν να έχωμεν υπ’ όψιν όλα όσα. ανωτέρω ανέφερα.

Η σωφροσύνη των Υ.Υ.Ε.Ε., αφού επληροφορήθη τοιουτοτρόπως κατά σειράν εξελίξεως όσα έπραξα, ας με τιμήση διά της συνεχίσεως της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κ. Τζορντίνας. Μετά δύο συνημμένων.

Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 364, συνημμ. α

No. 1

Copia di uffizio scritto dal Vice Pritano di S(an)ta Maura al Commiss(ari)o Estraord(inari)o in data 13 luglio 1807.

L’Ill(ustrissi)mo sig(no)r Seg(reta)rio di Stato del Dipartimento Finanze e Forz’Armata nel trasmettermi col rispettabile di lui uffizio 9 corrente, jeri soltanto pervenutomi, la copia del venerato decreto dell’Ecc(ellentissi)mo Senato 2 detto riguardante il nuovo prestito che si trova in necessità il Governo Generale di esigere dalla nazione, richiede che coll’intervento e cooperazione del sommo zelo di V.S. Ill(ustrissi)ma resti realizzata la nuova aggiunta di prestito p(er) la quota fissata a quest’isola nelle forme e p(er) la summa che contiene detto rispettabile uffizio p(er) la completazione di essa quota.

Per ottenere pronta esecuzione la volontà dell’Ecc(ellentissi)mo Consesso mi faccio un pregio di trasmettere a V.S. Ill(ustrissi)ma la copia di detto uffizio ed imitare il distinto di lei zelo a prestarsi p(er) essere unitamente alla Prest(antissi)ma Reggenza verificato il comparto, onde realizzarsi l’incasso, ben certo di ottenere il Governo anche in questa occasione la saggia di lei assistenza.

Protesto quindi a V.S. Ill(ustrissi)ma la distinta mia stima a consid(erazione).

Per copia conforme

Il Seg(reta)rio P. PEDEMONTI

Αρ. 1

Αντίγραφον του εγγράφου αποσταλέντος υπό του Αντιπρυτάνεως της Αγίας Μαύρας προς τον Έκτακτον Επίτροπον υπό ημερομηνίαν 13 Ιουλίου 1807.

Ο Εκλαμπρότατος κύριος Γραμματεύς της Επικρατείας του Τμήματος των οικονομικών και Ενόπλων Δυνάμεων κατά την διαβίβασιν εις εμέ μετά του αξιοτίμου εγγράφου θεσπίσματος της Εξοχωτάτης Γερουσίας της 2 του ιδίου, αφορώντος εις το νέον δάνειον το οποίον ευρίσκεται εις την ανάγκην να λάβη η Κεντρική Κυβέρνησις παρά του Έθνους, ζητεί όπως διά της μεσολαβήσεως και συνεργασίας του υψίστου ζήλου της Υ. Εκλαμπροτάτης Αυθ. πραγματοποιηθή η νέα προσθήκη του δανείου δια το ποσόν το καθορισθέν διά

την νήσον ταύτην κατά τους τύπους και διά το <μερικόν> ποσόν το οποίον αναφέρει το ρηθέν σεβαστόν έγγραφον διά την συμπλήρωσιν <συνολικής> χρηματικής ποσότητος.

Διά να εκτελεσθή αμέσως η θέλησις του Εξοχωτάτου Συμβουλίου, λαμβάνω την τιμήν να διαβιβάσω εις την Υ. Εκλαμροτάτην Αυθ. το αντίγραφον του ρηθέντος εγγράφου και να μιμηθώ τον διακεκριμένον ζήλον μεθ’ ου προσφέρεσθε, διά να πραγματοποιηθή, <αφού ενεργήσετε> από κοινού μετά της Εξοχωτάτης Αρχής των Κυβερνητών, ο καταμερισμός, ώστε να εκτελεσθή η είσπραξις, βέβαιος ων απολύτως ότι η Κυβέρνησις και εις αυτήν την περίστασιν θα λάβη την σοφήν σας συμπαράστασιν.

Όθεν εκφράζω προς την Υ. Εκλαμπροτάτην Αυθ. την διακεκριμένην εκτίμησίν μου και υπόληψιν.

Διά το ακριβές αντίγραφον

Ο Γραμματεύς Π. ΠΕΔΕΜΟΝΤΗΣ

Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 364, συνημμ. β

No. 2

Copia di uffizio scritto dal Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(an)ta Maura al Prest(antissi)mo Vice Pritano dell’isola stessa in data 13 luglio 1807 g.s.

Poiché il zelo di V.S. Prest(antissi)ma mi porge nel di lei uffizio di quest’oggi ed in quello annesso in copia dell’ll(ustrissi)mo Seg(retari)o di Stato alcune esenziali rischiarazioni del decreto dell’Ecc(ellentissi)mo Senato 2 corrente intorno all’imprestito contemplato in quest’isola io sarò ben pago di vedere occupata la Reggenza a seguirle. Quindi la patria cura della medesima si darà il merito di offrirmi un progetto di comparto sulla quota richiesta dal decreto, ond’io possa poi aggiungervi quella parte del mio voto che mi spetta. Saranno presenti alla Beggenza nella distributiva le viste tutte del decreto, affinché le pubbliche intenzioni non abortiscano e giacché le note mie occupazioni mi distragono necessariamente dall’applicarmivi io pure colla Reggenza stessa. Le raccomando perciò alla sua esattezza e protesto a V.S. Prest(antissi)ma la somma mia stima e consid(erazione).

P(er) copia conforme

Il Segre(ta)rio P. PEDEMONTI

φ.1v Περίληψις διά χειρός του γραμματέως: 1358. Commissario Estraord(inari)o Co. Capodistria. Fa p(resse)nli varie cose intorno il stato di quella cassa e le spese che deve incontrare ed implora provvedimenti.

Αρ. 2

Αντίγραφον του εγγράφου αποσταλέντος υπό του Εκτάκτου Επιτρόπου εν Αγία Μαύρα προς τον Εξοχώτατον Αντιπρύτανιν της αυτής νήσου υπό ημερομηνίαν 13 Ιουλίου 1807 π.η.

Δεδομένου ότι ο ζήλος της Υ. Εξοχωτάτης Αυθ. εις το έγγραφόν σας της σήμερον και εις εκείνο το συνημμένον εν αντιγράφω του Εκλαμπροτάτου Γραμματέως της Επικρατείας μου παρέχει ωρισμένας ουσιαστικάς διευκρινήσεις περί του θεσπίσματος της Εξοχωτάτης Γερουσίας της 2 τρέχοντος σχετικώς προς το δάνειον το προβλεπόμενον διά την νήσον ταύτην, θα είμαι λίαν ικανοποιημένος να ίδω ασχολουμένην την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών να συμμορφωθή. Όθεν η πατριωτική υμών μέριμνα θα ασχοληθή να μου παρουσιάση σχέδιον καταμερισμού περί του ζητηθέντος ποσού του θεσπίσματος, διά να δυνηθώ εγώ κατόπιν να προσθέσω το επιθυμούμενον τμήμα <του ποσού> το οποίον με αφορά. Η Υπηρεσία των Κυβερνητών κατά την κατανομήν θα λάβη υπ’ όψιν όλας τας πλευράς του θεσπίσματος, διά να μη αποτύχουν αι προθέσεις του Δημοσίου, και δεδομένου ότι αι γνωσταί ασχολίαι μου με αποσπούν εξ ανάγκης από του να ασχοληθώ και εγώ επίσης μετά της ιδίας της Υπηρεσίας των Κυβερνητών σας παραπέμπω διά τούτο εις την επιμέλειάν σας και εκφράζω προς την Υ. Εξοχωτάτην Αυθ. την μεγίστην εκτίμησίν μου και υπόληψιν.

Διά το ακριβές αντίγραφον

Ο Γραμματεύς Π. ΠΕΔΕΜΟΝΤΗΣ

φ.1v Περίληψις: 1358. Έκτακτος Επίτροπος Κ. Καποδίστριας. Γνωστοποιεί διάφορα ζητήματα περί της καταστάσεως του εκεί ταμείου και των εξόδων τα οποία πρέπει να αντιμετώπιση και ζητεί ληπτέα μέτρα.

36

Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 365

Νο. 37

Dipart. Finanze

All’Eccellentissimo Senato

Il Commissario Estraordinario in S(ant)a Maura

Dal Commiss(aria)to Estraordinario

li 22 luglio 1807 g.s.

Il mio rispettoso rapporto no. 25 richiamò la pubblica attenzione intorno allo stato della pubblica finanza ed a quello della sua amministrazione. Questo renderà conto delle misure che sono stato cosstretto di prendere quanto al secondo oggetto; ad altro rapporto è riservato di informare intorno al primo.

Non bastò l’impulso dato alla Reggenza col mio uffizio, accompagnato già a VV.EE. col rapporto no. 25, affinché le leggi fossero eseguite tanto per la custodia come per l’amministrazione del pubblico denaro. Ho dovuto indirizzarmi con un secondo uffizio il giorno dei 13 corrente (no. 1), esigendo che nella pubblica cassa legalmente costituita e non φ.1v altrimenti si versasse il denaro arrivato colla galeotta cap(ita)n / Alexandrin. La risposta data dalla Beggenza (no. 2) non poteva tranquillizzarmi. L’urgenza giornaliera dei dispendj ed il riguardo dovuto ai stranieri, verso i quali debhonsi fare, mi obbligarono a soffrire per qualche giorno ancora la stessa inesecuzione delle leggi e quello stesso disordine di cui ho reclamato il toglimento.

Ho tentato, usando dell’insinuazione, dei consiglj e delle preghiere di evitare una forte misura. La ho stimata pericolosa a molti pubblici riguardi e parevami che troppo essa avrebbe incoraggito l’opinione sfavorevole che si ha dalla popolazione di questa azienda; per la qual cosa ho trattato particolarmente col Magistrato, cogli Aggionti, col Tesoriere e coi personaggj i piú zelanti e piú saggj di questo paese, onde conoscere da vicino quale era la causa p(er) cui gl’impulsi ch’io aveva dato ritornavano senza effetto e le preghiere ed i consiglj miei restavano1 in questo solo caso senza accoglienza da tanto tempo. Mi sono assicurato [che] dal concorso uniforme di tutte le opinioni e dalle mie stesse osservazioni che il disordine precorso dell’amministrazione e della scritφ.2 tura affidata / alla sola mano del Tesoriere, resa impotente dagli anni,

1. Χφ. restevano

rendeva ineseguibile il mio proponimento di vedere in pochi giorni costituita legalmente la pubblica cassa e la contabilità. Taluni interessati particolarmente a sostenere il canuto Ministro da una inevitabile caduta si sono proposti di cooperare con esso lui pel piú pronto eseguimento della richiesta sistemazione. Ho accordato questo spazio di giorni, i quali seben pochi, erano anco soverchj per la prosecuzione del disordine. Scorrono questi giorni inutilmente e trattanto si fanno pagamenti senza legale registro e giri di denaro, senza nessuna forma che negarantisca l’esattezza e la pontualità.

Convinto da questa serie di esperimenti e di osservazioni che una ulteriore indulgenza favorita dal mio silenzio avrebbe inviluppato in piú inestricabili ritorte l’amministrazione; e che il disordine avrebbe progredito là dove io stesso avrei dovuto per necessità lasciarlo progredire, ho preso la risoluzione di segnare l’atto che mi onoro di rassegnare a VV. EE. sotto no. 3 e sul quale mi corre l’obbligo di fare alcune annotazioni, le quali possono interessare la superiore conoscenza φ.2v / dell’Ecc(ellentissi)mo Senato.

Il Co. D’Orio à chiesto la sua dispensa coll’inserta lettera no. 4 ed io trovando plausibile la sua dilicatezza, ho sostituito alla sua nomina quella del nobil sig(no)r Cristo Maruzzi.

Imploro adesso da VV. EE. che sia al piú presto spedito un ministro, il quale sia in grado di rivedere l’amministrazione precorsa ed il quale possa far marciare inoltre quest’azienda secondo le leggi.

La provvisoria destinazione del sig(no)r Zaccaria Zambeli è stata necessaria; ma quando vogliasi da dovere dare a questa cassa quella stessa sistemazione che hanno quelle delle altre isole, io credo che l’Ecc(ellentissi)mo Senato vorrà provvedervi in maniera che dissipate sieno per sempre le tenebre che la ricuopersero fin’ad ora. L’Ecc(ellentissi)mo Senato conoscerà bene che dopo la Generale Cassa, amministrata secondo le leggi da codesto Dipartimento, quella in cui si versa la maggior quantità di pubblico denaro, quella da cui ne esce senza pausa e senza fine p(er) molti titoli, per molti oggetti e p(er) molti usi stranieri a noi φ.3 e pei quali si accredita la nazione, quella cassa / ella si è di S(an)ta Maura. Che a questa VV. EE. provvegano (lo ripeto) colla destinazione provvisoria di un’abile Ministro, il quale goda della pubblica opinione ed il quale possa adempiere al suo uffizio con quella assistenza manuense che in vano esso cercarebbe di trovar in questo paese.

Sul vecchio Tesoriere sig(no)r Ciciliano la pubblica clemenza volga uno sguardo paterno. Esso non è censurabile se fatto impotente dagli anni senza sua colpa e per la molta indulgenza che a tutto presiedeva in questo paese da molto tempo esso si trovò incaricato di un uffizio che esso non poteva fondare, mentre negletto fu dallo stesso Ministero

della Reggenza, per legge chiamato ad assistere quello della Finanza. Quando il suddetto Tesoriere, sospeso dalle sue funzioni, renda conto della sua gestione e siane dimostrata la puntualità quanto al merito, io mi lusingo che l’Ecc(ellentissi)mo Senato vorrà ridonargli la grazia pubblica, senza abbandonarlo di un provvedimento al quale esso ha titoli di proprietà.

Imploro la continuaz(io)ne della pubblica grazia.

Il Comm. Est. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: 24 d(ett)o. Il Seg(retari)o di Stato Co. Zordina.

Αρ. 37

Τμ. Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 22 Ιουλίου 1807 π.η.

Η ευσεβάστως υποβληθείσα έκθεσίς μου, αρ. 25, επέστησε την δημοσίαν προσοχήν σχετικώς προς την κατάστασιν των δημοσίων οικονομικών και την της διαχειρίσεώς των. II παρούσα θα δώση αναφοράν περί των μέτρων τα οποία έχω αναγκασθή να λάβω εις ό,τι αφορά το δεύτερον ζήτημα· εις άλλην έκθεσιν έχω επιφυλαχθή να πληροφορήσω περί του πρώτου.

Δεν ήρκεσεν η δοθείσα παρότρυνσις εις την Υπηρεσίαν των Κυβερνητών διά του εγγράφου μου, διαβιβασθέντος ήδη προς τας Υ.Υ. Ε.Ε. διά της εκθέσεώς μου αρ. 25, να τηρούνται οι νόμοι τόσον διά την φύλαξιν όσον και διά την διαχείρισιν του δημοσίου χρήματος. Έπρεπε να απευθυνθώ δι’ ετέρου εγγράφου την 13ην τρέχοντος (αρ. 1) ζητών να κατατεθούν εις το νομίμως συστηθέν δημόσιον ταμείον και ουχί άλλους τα χρήματα τα οποία έφθασαν φ. 1v διά της γαλέρας του Πλοιάρχου / Αλεξανδρή. Η δοθείσα απάντησις υπό της Υπηρεσίας των Κυβερνητών (αρ. 2) δεν ηδύνατο να με καθησυχάση. Η καθημερινή πίεσις των δαπανών και ο σεβασμός ο οφειλόμενος προς τους

ξένους εις τους οποίους πρέπει να καταβάλλονται με υπεχρέωσαν να υπομείνω δι’ ολίγας εισέτι ημέρας την ιδίαν παραμέλησιν των νόμων και την ιδίαν εκείνην αταξίαν των οποίων απήτησα την άρσιν.

Επεχείρησα χρησιμοποιών υποδείξεις, συμβουλάς και παρακλήσεις να αποφύγω ισχυρόν τι μέτρον· το εθεώρησα επικίνδυνον από πολλών απόψεων δημοσίας φύσεως και μου εφαίνετο ότι τούτο θα ενεθάρρυνε πολύ την δυσμενή γνώμην η οποία υπάρχει εις τους κατοίκους περί της διαχειρίσεως ταύτης. Περί του πράγματος τούτου συνεζήτησα ιδιαιτέρως μετά του προϊσταμένου <των οικονομικών>, μετά των προσθέτων μελών, μετά του Θησαυροφύλακος και των πλέον θερμού ζήλου ατόμων και πλέον συνετών της χώρας ταύτης, διά να αντιληφθώ εκ του πλησίον ποία ήτο η αίτια διά την οποίαν αι παροτρύνσεις τας οποίας είχον απευθύνει επέστρεφον άνευ αποτελέσματος και αι παρακλήσεις και αι συμβουλαί μου παρέμενον εις την περίπτωσιν ταύτην μόνον άνευ αποδοχής από πολλού χρόνου. Εβεβαιώθην εκ της συμφώνου συμπτώσεως όλων των γνωμών και εκ των ιδίων παρατηρήσεών μου ότι η προηγηθείσα φ. 2 ανωμαλία της διαχειρίσεως και της καταγραφής, ανατεθείσης / εις μόνον τον θησαυροφύλακα, καταστάντα ανίκανον εκ των ετών, καθίστα ανεκτέλεστον το σχέδιόν μου να ίδω εντός ολίγων ημερών να λειτουργή νομίμως το δημόσιον ταμείον και η απόδοσις λογαριασμών. Ορισμένοι ιδιαιτέρως ενδιαφερόμενοι να υποστηρίξουν τον λευκότριχα υπάλληλον εξ αναποφεύκτου πτώσεως εξέφρασαν την πρόθεσιν να συνεργασθούν μετ’ αυτού διά την αμεσωτέραν εκτέλεσιν της αιτηθείσης αναδιοργανώσεως. Παρεχώρησα το διάστημα τούτο των ημερών, αι οποίαι, καίτοι ολίγαι, ήσαν αρκεταί διά την συνέχισιν της ανωμαλίας. Αι ημέραι αύται παρέρχονται ανωφελώς, και εν τω μεταξύ γίνονται πληρωμαί άνευ κανονικού καταστίχου και κυκλοφορίας χρημάτων, άνευ τινός τύπου ο οποίος να εξασφαλίζη την ορθήν και ακριβή εκτέλεσιν των.

Πεισθείς εκ της σειράς ταύτης των πειραμάτων και των παρατηρήσεων ότι περαιτέρω επιείκεια, ευνοουμένη υπό της σιωπής μου, θα περιέπλεκε την διαχείρισιν διά πλέον δυσλύτων δεσμών, και ότι η ανωμαλία θα προεχώρει εκεί όπου ο ίδιος θα έπρεπε εξ ανάγκης να την αφήσω να προχωρήση, έλαβα την απόφασιν να υπογράψω την πράξιν την οποίαν έχω την τιμήν να υποβάλω εις τας Υ.Υ.Ε.Ε. υπ’ αρ. 3 και περί της οποίας υπέχω την υποχρέωσιν να κάμω ωρισμένας επεξηγήσεις, αι οποίαι δύνανται να ενδιαφέρουν την φ. 2v ανωτέραν αντίληψιν / της Εξοχωτάτης Γερουσίας.

Ο Κ. D’ Orio εζήτησε την απαλλαγήν του διά της συνημμένης επιστολής, και επειδή εύρον επαινετήν την ευαισθησίαν του, υποκατέστησα εις την θέσιν του τον ευγενή κύριον Χρήστον Μαρούτσην.

Παρακαλώ τώρα τας Υ.Υ.Ε.Ε. να σταλή το ταχύτερον υπάλληλός τις, ο οποίος να είναι εις θέσιν να ελέγξη την προηγηθείσαν διαχείρισιν και επί πλέον να δύναται να κάμη την διαχείρισιν ταύτην να προχωρήση συμφώνως προς τους νόμους.