Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Β΄

Πρέβεζα Prevesa Preveza 9, 10, 11, 12 (2β) 63, 70 (6) 75, 76, 77, 78 (7) 80, 82 (8α) 148, 149 (21) 165, 167, 168, 170 (23α) 315, 318 (50) 337 (57)

ΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ, ΣΠΥΡΟΣ Ravandinò, Spiro 111, 112 (13η)

Ραϊμπέρτι, Λουίτζι Κ. Raiberti, Luigi Κ. 313, 314 (49)

Ραφτόπουλος, Σεβαστιανός Raftopulo Sebasti ano 336, 337 (57) 338 (57α) 339 (57β) Ριτσαρδόπουλος, Ονούφριος Rizzardopulo, Onofrio Riciardopulo Riziardopulo Ονούφριος Onofrio 89, 90 (11) 95, 99 (13) 153, 154 (21 β) 183, 188 (26) 246, 247 (37) 264, 265 (37ε) 266 (37στ)

Ρούμελη 166, 169 (23α)

Ρουμελιώτης Rumeliotti 355, 357 (60)

Ρωσία Russia 5,6 (2) 40, 42 (4ζ) 44, 47 (4η) 53, 56 (4ι) 79, 80 (8) 153, 154 (21β) 199, 201 (28) 223, 228 (35) 253, 254 (37β) 270, 271 (40) 279, 281 (43α) 340, 342 (58) 354, 357 (60)

ΣΑΜΗ (Κεφαλληνία) Samo 38, 39 (4στ)

Σάμος Samo 153, 154 (21 β)

Σαρακηνός Sarachin Sarachino 89, 90 (11) 296, 297 (45) 355, 357 (60)

Σάρλος, Παναγής Sarlo, Panagin 110, 112 (13η)

Σβορώνος, Ιωάννης Svorono, Giovanni Σβορόνος 260, 261, 262, 264 (37δ) 264, 265 (37ε) 266 (37στ) 340, 342 (58) 366, 367, 368 (62)

Σελήμ (Σουλτάνος) 166, 169 (23α)

Σέρβοι Serviani 165, 168 (23α)

Σέρβος Τούτζε Servo Tuze 10, 12 (2β)

Σερεμέτης, Δημήτρης _ Seremeti Dimitri, 125, 135 (17α)

Σιγούρος Siguri 340, 342 (58) 354, 355, 357 (60)

Σιδέρης, Φραγκούλης Sideri, Franguli 127, 137 (17α)

Σικελία Sicilia 113, 114 (14)

Σισιλιάνος, Μάρκος Cicilian, Marco Τσιτσιλιάν, Μάρκος Τσιτσιλιανος, Μάρκος Ciciliano, Marco 105 (13ε) 107 (13στ) 108 , 110 (13ζ) 111, 112 (13η) 131, 142 (17α) 196 (26γ) 197 (26δ) 232, 233, 235, 236 (36) 241, 242 (36γ) 325, 326, 327, 328 (53α) 328, 329 (54) 359, 360, 361, 362 (61) 362, 363 (61α) 364, 365 (61β) 365 (61γ)

Σκιαδάς, Άγγελος Schiadan, Angelo 150, 151, 152 (21α)

Σκιαδάς, Αθανάσιος Schiada, Attanasio 65, 72 (6)

Σκλήρης, Ιωάν. του Δημητρίου Scliri, Gio di Demetrio 147, 149 (21) 150, 151 (21α) Σκυλοδήμος

Schilodimo 9, 11 (2β) 167, 170 (23α)

Σορδίνας Sordina Σορντίνας 4,5 (1) 20, 25 (4) 84, 85 (9) 87, 89 (10) 90, 91 (11) 91, 92 (12) 96, 100 (13) 113, 114 (14) 118, 119 (16) 120, 121 (17) 143, 144 (18) 145 (19) 172 (24) 175, 178 (25) 186, 191 (26) 198, 199 (27) 203, 204 (29) 205, 206 (30) 208, 210 (31) 212, 213 (32) 215, 216 (33) 218, 219 (34) 224, 228 (35) 234, 236 (36) 246, 247 (37) 267, 268 (38) 269, 270 (39) 270 271 (40) 273, 275 (41) 276 (42) 287, 289 (44) 296, 297 (45) 299, 300 (46) 305, 307 (47) 311, 312 (48) 313, 314 (49) 321, 322 (51) 322, 323 (52) 324, 325 (53) 328, 329 (54) 330, 331 (55) 336, 337 (57) 339, 342 (58) 353 (59) 359, 361 (61) 366, 367 (62)

Σουρμπής Surbi 128, 139 (17α)

Σταφυλάτος, Μαρίνος Stafilato, Marino 125, 135 (17α)

Στράλης, Αυγουστίνος Stralli, Agostin 111, 112 (13η)

Σύβοτα Sivota 127, 137 (17α)

Συναδηνός, Μπατιός Sinadino, Battio 267, 268 (38)

Σύντεκνος (Βάλτος) Sidic[n]o di Vallo 9, 11 (2β)

Σχίζας, Γρηγόρης Schizza, Gligoli 122, 131 (17α)

STETHER Stedter Stheder Στέδερ Στέτερ 6, 7 (2) 15, 16, 20, 21 (4) 63, 64, 65, 70, 71, 72 (6) 75, 76, 77, 78 (7) 86, 88 (10) 115, 117 (15) 128, 138 (17α) 168, 171 (23α) 173, 176 (25) 182, 187 (26) 214, 215 (33) 277, 278, 279, (43) 280, 282 (43α) 298, 300 (46) 307, 308 (47α) 310, 311, 312, (48) 336, 337 (57) 338 (57α) 340, 342, 343 (58) 347, 349, 350, 352, (58β)

ΤΑΗΡ ΑΜΠΑΖΗΣ Tair Ambasi 165, 168 (23α)

Τάνταρος, Χρήστος Tandaro, Cristo 128, 129, 130, 139, 140 (17α)

Τεκέ (στενόν) Techiè 280, 282 (43α)

Τεκή . . . Techi 10, 12 (2β)

Τένεδος Tenedo 150, 151, 152 (21α) 153, 154 (21β)

Τεπεκλής, Αμπάς Tepeclis, Ambas 9, 11 (2β)

Τζαγκάνης, Ιωσήφ Zancani, Giuseppe 123, 133 (17α)

Τζίνος Zino 65, 72 (6)

Τζορτίνας, Ανδρέας (βλέπε Σορδίνας)

Τράνακας, Κωσταντής Tranaca Costantin 83, 84, 85 (9) 144, 145 (19)

Τρέκας, Χαράλαμπος Trecca, Caralambo 128, 138, 139 (17α)

Τρίκαλα Tricala 167, 170 (23α)

Τρούπος, Στέλιος Trupo, Stelio 108, 109 (13ζ)

Τρύφων, Αθανάσιος Triffo, Atanasio Trifo, Attanasio 123, 132, 133 (17α) 309 (47β) 367, 368 (62)

Τσαγκαρόλ, Αντώνιος Zancarol, Antonio 129, 139 (17α)

Τσαμπίνης, Ζαχαρίας Zambini, Zaccaria 131, 142 (17α)

Τσαρλαμπάς, Σπυρίδων Zarlambà Spiridon 131, 142 (17α) 222, 226 (35)

Τσερούλλη Cerulli 356, 358 (60)

Τσίτης, Θωμάς Cittì, Toma 290 (44α) 292, 294 (44β)

Τσόντας, Αθανάσιος Zona, Attanasio 10, 12 (2β)

Τυπάλδος, Παναγής Tipaldo, Panagin 108, 109 (13ζ)

ΥΔΡΑ Idra 147, 149 (21) 150, 151, 152 (21α)

ΦΑΡΜΑΚΗΣ, ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Farmachi, Gerasimo 107, 109 (13ζ)

Φαρσινός, Διονύσιος Farsinò, Dionisio 148, 149 (21) 153, 154 (21 β)

Φερεντάτος, Σπύρος Ferendato, Spiro 108, 110 (13ζ)

Φερεντίνος, Βαγγέλης Ferendino, Vangeli 111, 112 (13η)

Φλάμπουρας, Σπύρος Φλαμπόρας Σπυρίδων Flambura, Spiro 156, 160 (22) 166, 170 (23α)

Φλαμπουριάρης, Ε. Flamburiati, Ε. 151, 152 (21α) 153, 154 (21β)

Φουμάρης, Μάρκος Fumari, Marco 108, 109 (13ζ)

Φύσας, Θοδωρής Φύσας, Θεοδωρής Fissa, Todorin 123, 128, 130, 131, 133, 139, 140, 141 (17α) 197 (268)

Φώτος, Γιάννος Foto Janno 10, 12 (2β)

ΧΟΡΜΟΒΑΣ, ΚΩΣΤΑΣ Cormova, Costa 280, 282 (43α)

Χρήστος (λοχαγός) Cristo 285, 287, 288 (44)

Χωραφάς Corafà 156, 159 (22) 166, 170 (23α)

VORONZORTE 129, 140 (17α)

ZAGHEL Ζάγγελ 173, 175 (25) 220, 223, 224, 227, 228 (35)



ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ :

Στη σ. 136 παραλείπεται η μετάφραση της τρίτης παραγράφου της 23ης Ιουνίου, που αναφέρεται στο Γάσπαρο Καλάντρο (βλ. ιταλικό κείμενο στη σ. 126).

23 του ιδίου. Εις Γάσπαρον Καλάντρον καταβληθέντα εξήκοντα οκτώ γρόσια διά πληρωμήν εικοσιτεσσάρων εργατών και οκτώ εποπτών εργασίας, οι οποίοι υπηρέτησαν εις Α. Παντελεήμονα από της 20 έως 23 τρέχοντος προς δύο γρόσια δι’ έκαστον των εργατών ημερησίως και δύο και ήμισυ διά τους αρχιεργάτας και τούτο κατ’ εντολήν του άνω ρηθέντος κυρίου Επιτρόπου και απόδειξιν του ρηθέντος Καλάντρου υπ’ αριθ. 48.

Στη σ. 342 αντί Μαϊνότου το ορθό Μανιάτου.











ΑΡΧΕΙΟΝ

IΩAΝΝΟY

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ



ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΑΡΧΕΙΟΝ

ΙΩΑΝΝΟΥ

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙA

ΤΟΜΟΣ Β΄

ΚΕΡΚYΡΑ 1978



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Κ. ΔΑΦΝΗ: Προλεγόμενα........................... Σελ. ια' - ιδ'

Α. ΣΤΕΡΓΕΛΗ: Μεταγραφή και μετάφραση των εγγράφων . » ιε'

ΜΕΡΟΣ Α'. Αποστολή εις Λευκάδα...... Σελ. 1 - 372

Έγγραφα 1 - 50 (Μεταγραφή καί μετάφραση Άριστ. Στεργέλη) .......Σελ. 3-320

Έγγραφα 51-03 (Μεταγραφή καί μετάφραση Γεωργ. Πλουμίδη) ........Σελ. 321 - 372

ΜΕΡΟΣ Β'. Σημειώσεις — Βιβλιογραφία — Ευρετήριο ................Σελ. 373 - 393

Σημειώσεις....................... Σελ.375 - 379

Βιβλιογραφία ................... » 379 - 381

Ευρετήριο ..................... » 383 - 393



Εκδότης:

Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών — Οδός Αρσενίου — Κέρκυρα

Γενική επιμέλεια εκδόσεως:

Κώστας Δάφνης

Μεταγραφή — Μετάφραση κειμένων:

Γεώργ. Πλουμίδης — Αριστείδης Στεργέλης

Ευρετήριο:

Δήμητρα Πικραμένου — Βάρφη

Στοιχειοθεσία — Εκτύπωσις:

Τυπογραφείον «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ», Ρ. Παλαμήδη 5 (Δ' όρ.), Αθήνα, τηλ. 32.43.158

Τυπογραφική επιμέλεια:

Γεώργιος Παπαϊωάννου

Βιβλιοδεσία:

Κώστας Ρουμελιώτης — Γερανίου 24 Αθήνα, τηλ. 52.48.244



ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ τόμος του Αρχείου Καποδίστρια περιλαμβάνει τα κείμενα του I. Καποδίστρια ως «Εκτάκτου Επιτρόπου» της Κυβερνήσεως της Επτανήσου Πολιτείας στη Λευκάδα, στην περίοδο Μαΐου - Αυγούστου 1807. Η αποστολή αυτή έδωσε για μια ακόμη φορά το μέτρο των διοικητικών και οργανωτικών ικανοτήτων του Καποδίστρια. Τα καθήκοντα, που του ανέθεσε η Γερουσία της Επτανήσου και ο πληρεξούσιος του Αυτοκράτορα της Ρωσίας Γεώργιος Μοτσενίγος σε μια δύσκολη καμπή της ευρωπαϊκής ιστορίας, όταν οι νικηφόροι αετοί του Ναπολέοντα είχαν σκιάσει ολόκληρη την Ευρώπη, δεν ήταν εύκολα. Έπρεπε να λάβει αποφασιστικά μέτρα για την οχύρωση και την πληρέστερη άμυνα της Λευκάδας, ώστε να εξουδετερωθεί εντελώς η απειλή του Αλή Πασά και των Γάλλων συμβούλων του εναντίον του νησιού. Συγχρόνως όμως έπρεπε να ισορροπήσει τις αρμοδιότητες και τις πρωτοβουλίες των τοπικών διοικητικών και στρατιωτικών παραγόντων. Στα εφτά χρόνια της Επτανήσου Πολιτείας πολλές διεργασίες είχαν σημειωθεί στην πολιτειακή της έκφραση και στις δομές, που την στήριζαν. Το Βυζαντινό Σύνταγμα του 1800, είχε διαδεχθεί το φιλελευθερότερο Σύνταγμα του 1803, το οποίον όμως είχε απλώς ανεχθεί το πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο της εποχής. Με συμπαραστάτη δε τον πληρεξούσιο του Τσάρου, δεν άργησε να προχωρήσει στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις το 1806, οι οποίες όμως δεν λειτούργησαν τελικά, γιατί η συνθήκη του Τιλσίτ έφερε στα Ιόνια νησιά τους Αυτοκρατορικούς Γάλλους. Το σχέδιο, εν τούτοις, των μεταρρυθμίσεων εκείνων δεν πήγε χαμένο... Αποτέλεσε τον κύριο σκελετό για το ανελεύθερο Σύνταγμα του 1817, που οριοθέτησε το πολιτικό καθεστώς της Αγγλικής «Προστασίας» στα Επτάνησα. Ακριβώς αυτή η απόλυτη επιβολή των Ρώσων στην πολιτειακή διάρθρωση της Επτανήσου Πολιτείας είχε αρχίσει να καλλιεργεί αντίρροπες δυνάμεις. Μια έκφραση της αντιθέσεως αυτής σημειώνεται στη Λευκάδα μεταξύ του Πρύτανη (πολιτικού διοικητή) Στυλ. Βλασσόπουλου και του Ρώσου στρατηγού Στάττερ, υπεύθυνου για την άμυνα του νησιού. Ο μόνος, που θα μπορούσε να διαφυλάξει το κύρος τόσο της Επτανησιακής Κυβερνήσεως όσο και του Ρώσου πληρεξουσίου, και να επιβάλει τη συνεργασία των αντιτιθεμένων παραγόντων ήταν ο Καποδίστριας. Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Και η «πρακτική» της τρίμηνης Καποδιστριακής διοικήσεως, με απόλυτες εξουσίες, επιβεβαίωσε τις ικανότητες του ανδρός.

Αυτή είναι η μια πλευρά της «Αποστολής στη Λευκάδα». Υπάρχει όμως

και μια άλλη, η σημαντικότερη. Ότι στη Λευκάδα ο Καποδίστριας ανακαλύπτει σε βάθος την ελληνική του συνείδηση και αρχίζει να φλογίζεται από το όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας. Η συνεργασία του με τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο και τους Έλληνες οπλαρχηγούς, που είχαν συρρεύσει στη Λευκάδα, του αποκάλυψε έναν άλλο κόσμο. Κι’ αυτός ο κόσμος έγινε από τότε δικός του. Έγινε πίστη του και τον συνώδευσε σε όλη την ανοδική του πορεία.

Πολλά τα υπερβολικά έχουν γραφεί για την αναστροφή του Καποδίστρια με τους αρειμάνιους οπλαρχηγούς της Αιτωλοακαρνανίας. Για οραματισμούς και για όρκους. Δεν επιβεβαιώνονται από ιστορικά κείμενα. Η αλήθεια βρίσκεται στη μέση. Το γεγονός όμως ότι διασώθηκαν στη λαϊκή παράδοση ως τις μέρες μας, φανερώνει ότι ο θρύλος της ελληνικής ψυχής του Καποδίστρια ζυμώθηκε το καλοκαίρι του 1807 στη γη της Λευκάδας. Και τα όσα ο ίδιος αναφέρει στις εκθέσεις του προς τη Γερουσία για τις επαφές του με τους οπλαρχηγούς, κρύβουν, μέσα στη λιτότητα της εκφράσεως, το σπόρο για τη διαμόρφωση της αγωνιστικής προσωπικότητας του Καποδίστρια. Η Λευκάδα είναι ο μεγάλος σταθμός, που σφραγίζει τη μοίρα του μεγάλου Κερκυραίου. Ανακαλύπτει την Ελλάδα και μαζί τον πραγματικό εαυτό του.

ΣΤΟΝ ΤΟΜΟ αυτό δημοσιεύονται 63 συνολικά κείμενα (αναφορές, εκθέσεις κλπ.) του I. Καποδίστρια από τη Λευκάδα, με τα σχετικά συνημμένα. Τα κείμενα αυτά βρίσκονται στο Αρχείο της Ιονίου Γερουσίας της Κερκύρας, ταξινομημένα σε ξεχωριστό φάκελλο με τον τίτλο «Καποδίστριας Ko: Ιωάννης, Έκτακτος απεσταλμένος εις Λευκάδα». Στο φάκελλο αυτό έχουν συγκεντρωθεί όλα τα σχετικά έγγραφα, ανεξάρτητα αν απευθύνονται στο Τμήμα Οικονομικών, στο Τμήμα Εσωτερικών, στο Τμήμα Εξωτερικών υποθέσεων, στο Τμήμα Ενόπλων Δυνάμεων, στον Πρόεδρο της Γερουσίας ή απρόσωπα στην ίδια τη Γερουσία. Μετά τα πρώτα 14 έγγραφα, με τα συνημμένα τους, υπάρχει η σημείωση: «Τα κατωτέρω έγγραφα εξήχθησαν εκ της δεσμίδος 36 του Τμήματος Οικονομικών προς συγκέντρωσιν των σχετικών εγγράφων περί της δράσεως του Ko: Ιωάννου Καποδίστρια εν Λευκάδι». Την συγκέντρωση και ταξινόμηση σε αυτοτελή φάκελλο την οφείλουμε στον ιστοριοδίφη Μάρκο Θεοτόκη, οργανωτή και πρώτο διευθυντή του Αρχείου της Ιονίου Γερουσίας, ο οποίος μάλιστα χρησιμοποίησε και μερικά από αυτά στο δεύτερο μέρος (σσ 195 - 233) της ιστορικής εργασίας του «Ο Ιωάννης Καποδίστριας εν Κεφαλληνία» (Κέρκυρα, 1889).

Από το φάκελλο λείπει το αριθμημένο με το No 419 έγγραφο, το οποίον ο γενικός κατάλογος χαρακτηρίζει: «Άφιξις αυτού (του Καποδίστρια) εις Κέρκυραν. Έκθεσις των πεπραγμένων». Και σε παρένθεση σημειώνεται «ελλείπει». Δε στάθηκε δυνατό να προσδιορισθεί ο χρόνος αφαιρέ-