Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Β΄

uno de’ primi cannonieri del 12° reggimento d’artiglieria con le sue armi e munizioni.

Abbiamo saputo da questo prigioniero e da altri esploratori che il numero de’nemici in questo accampamento ascende a 1800, che la loro situazione è infelicissima e p(er) la discordia che regna fra li capi e soldati e p(er) la mancanza delle cose necessarie molte volte si erano quasi determinati di abbandonar l’accampamento.

φ.2 Ali Pascià con le sue solite / [solite] maniere non manca di animarli, promettendo loro che da giorno in giorno attende considerabili rinforzi ed anco dei francesi per lo che non dubitino della conquista di S. Maura, le richezze della quale saranno tutte loro preda. Con tali invenzioni e promesse li tiene in poco animati, ma col passar del tempo conosceranno l’inganno e la loro diserzione sarà immancabile.

Le fortificazioni credute necessarie alla sicurezza di S. Maura si sono da alcuni giorni ricominciate e progrediscono con massima celerità. Gli abitanti, tanto della campagna quanto della città, concorrono con fervore e zelo patriottico, non risparmiandosi a fatica e pericolo p(er) compire questa necessaria opera. Li nobili sono sempre presenti al travaglio p(er) animare e sollecitare gl’altri col loro esempio. È egualmente degno di lode il concorso delle altre isole, le quali mandano uomini ed istrumenti necessarj all’opera.

Primi di tutti gl’itacensi diedero principio. Cento di questi, sopravvegliati da’ loro n(o)b(i)li Marco Zavò, Nicolò Vretò, Gerasimo Draculi e Focà Paisi travagliano da già tre giorni a queste fortificazioni, φ.2v le quali finite che saranno ren/deranno l’isola sicura affatto da qualunque attacco nemico.

Ne’scorsi giorni era sparsa la notizia che Ali Pascià aveva determinato di attaccar S(ant)a Maura. Tutti gli abitanti e forestieri che qui si attrovano attendevano colla massima intrepidezza questo momento.

Li capitani Demetrio Caraisco e Giorgio Varnachioti che si attrovano nelle picciole isole, avendo avuta questa notizia, corsero qui con 200 scielti soldati in soccorso, desiderando di dividere la gloria ed il pericolo degl’altri greci che intrepidi attendevano il nemico.

Εκ του ελληνικού.

Εφημερίς Αγίας Μαύρας τη 17 Ιουνίου 1807 π.η.

Αν και οι εχθροί φρουρούν τας θέσεις των μετά πασών των δυνατών προφυλάξεων διαθέτοντες μέγαν αριθμόν ενόπλων, εν τούτοις οι γενναίοι αρματο-

λοί, υπερβαίνοντες πάσας τας δυσκολίας, δεν παραλείπουν καθημερινώς να εξέρχονται, διά να παρατηρήσουν πάσας τας κινήσεις των, και εις αυτούς οφείλεται ότι έχομεν λίαν λεπτομερείς ειδήσεις. Παρ’ αυτών εγνώσθη η αναχώρησις του Αλή Πασά εκ Πρεβέζης μετά 1600 ανθρώπων, ήτις επραγματοποιήθη εις τας 8 τρέχοντος. Ούτος επέστρεψεν εις Ιωάννινα, ένθα λέγεται ότι αφίχθησαν διακεκριμέναι προσωπικότητες, αποσταλείσαι παρά του νέου Σουλτάνου Μουσταφά. Πιστεύεται ότι ούτοι τον εκάλεσαν να μεταβή μετά των δυνάμεών του εις το στρατόπεδον, όπου φαίνεται ότι υπάρχει μεγαλύτερα ανάγκη η ενταύθα. Παρά των ιδίων εγένετο γνωστόν ότι το μέγα σώμα των αρματολών, το οποίον από πολλού χρόνου ευρίσκεται εις τους εχθρικούς τόπους, άλλοτε ενούται, άλλοτε διαμοιράζεται, καθώς το απαιτεί η ανάγκη, προκαλούν πανταχου φόβον και τρόμον. Ούτοι προκαλούν παντοιοτρόπως αξιοσημειώτους ζημίας εις τους εχθρούς και εμποδίζουν την επικοινωνίαν τούτων και την μεταφοράν φ. 1v των προμηθειών. Καίτοι οι / Τούρκοι είναι εις αριθμόν ανώτεροι κατά πολύ, εν τούτοις τοιούτος είναι ο φόβος τον οποίον έχουν περί των γενναίων τούτων αρματολών λόγω των διαφόρων επακολουθησασών μεταξύ των ερίδων, ώστε δεν τολμούν να προκαλέσουν αποφασιστικόν γεγονός, φοβούμενοι ότι θα ηττηθούν.

Εις τας 13 τρέχοντος επέστρεψαν οι πέντε άνδρες εκ των συντρόφων του καπετάν Αποστόλου Λεβεντάκη, οίτινες εστάλησαν εντεύθεν, διά να κατασκοπεύσουν τας κινήσεις των εχθρών. Προς την κατεύθυνσιν της Βουργαριάς συνεκρούσθησαν μετά σώματος Γάλλων πυροβολητών, εκ των κατέναντι πυροβολαρχιών, οίτινες ευρίσκοντο εις Πρέβεζαν. Κατώρθωσαν να συλλάβουν ένα εξ αυτών και εκόμισαν τούτον ενταύθα· οι άλλοι ετράπησαν εις φυγήν. Ο αιχμάλωτος είναι εις εκ των πρώτων πυροβολητών του 12ου συντάγματος του πυροβολικού μετά των όπλων του και των πυρομαχικών του.

Επληροφορήθημεν παρά του αιχμαλώτου τούτου και παρ’ άλλων ανιχνευτών ότι ο αριθμός των εχθρών εις το στρατόπεδον τούτο ανέρχεται εις 1800, ότι η θέσις των είναι δυσχερεστάτη και, λόγω της διχονοίας ήτις βασιλεύει μεταξύ των αρχηγών και στρατιωτών και λόγω ελλείψεως των βασικών ειδών, πολλάκις είχον σχεδόν απαφασίσει να εγκαταλείψουν το στρατόπεδον.

φ.2 Ο Αλή Πασάς διά των συνήθων του / τρόπων δεν παραλείπει να εμψυχώνη τούτους, υποσχόμενος εις αυτούς ότι οσημέραι αναμένει αξιολόγους ενισχύσεις και Γάλλους εισέτι, διά να μη αμφιβάλλουν περί της κατακτήσεως της Αγίας Μαύρας, τα πλούτη της οποίας θα καταστούν όλα λεία τούτων. Διά τοιούτων ευρημάτων και υποσχέσεων τηρεί τούτους κατά τι εμψυχωμένους, αλλά σύν τη παρόδω του χρόνου θα γνωρίσουν την απάτην και η διαφωνία των θα καταστή αναπόφευκτος.

Αι οχυρώσεις, αι θεωρηθείσαι απαραίτητοι εις την ασφάλειαν της Αγίας Μαύρας, επανελήφθησαν από τινων ημερών και προχωρούν μετά μεγίστης τα-

χύτητος. Οι κάτοικοι, τόσον της υπαίθρου όσον και της πόλεως, συντρέχουν μετά θέρμης και πατριωτικού ζήλου, μη φειδόμενοι κόπου και κινδύνου προς συμπλήρωσιν του απαραιτήτου τούτου έργου. Οι ευγενείς είναι πάντοτε παρόντες εις την προσπάθειαν, διά να εμψυχώνουν και παροτρύνουν τους άλλους διά του παραδείγματος των. Είναι επίσης αξία επαίνου η βοήθεια των άλλων νήσων, αι οποίαι αποστέλλουν ανθρώπους και μέσα απαραίτητα εις το έργον.

Πρώτοι εξ όλων οι Ιθακήσιοι έκαμαν αρχήν. Εκατό εκ τούτων, διοικούμενοι υπό των συμπατριωτών των ευγενών Μάρκου Ζαβού, Νικολού Βρετού, Γερασίμου Δρακούλη και Φοικά Παΐση, συντελούν από τριών ήδη ημερών εις φ. 2v την κατασκευήν των οχυρώσεων τούτων, αι οποίαι, ευθύς ως περατωθούν, / θα καταστήσουν πράγματι την νήσον λίαν ασφαλή εξ οιασδήποτε εχθρικής επιθέσεως.

Κατά τας παρελθούσας ημέρας είχε διαδοθή η είδησις ότι ο Αλή Πασάς είχεν αποφασίσει να επιτεθή κατά της Αγίας Μαύρας. Πάντες οι κάτοικοι και οι ξένοι οι οποίοι ευρίσκονται ενταύθα ανέμενον μετά της μεγίστης αφοβίας ταύτην την στιγμήν.

Οι οπλαρχηγοί Δημήτριος Καραΐσκος και Γεώργιος Βαρνακιώτης, οίτινες ευρίσκονται εις τας μικράς νήσους, όταν έλαβον ταύτην την είδησιν, έτρεξαν ενταύθα μετά 200 εκλεκτών στρατιωτών εις βοήθειαν, επιθυμούντες να διαμοιρασθούν την δόξαν και τον κίνδυνον των άλλων Ελλήνων, οίτινες ανέμενον άτρομοι τον εχθρόν.

9

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αριθ. 9, αριθ. εγγρ. 338

Αll’ Ill(ustrissi)mo Segretario di Stato F. e F. Armata

Il Commissario Estraordinario in S(ant)a Maura

Dal Commissariato Estraordr(inari)o

li 18 giugno 1807 g.s.

Sarebbe apprezzabile la pubblica commiserazione che V.S. Illustrissima mi enunzia col Suo viglietto 11 corr(ente) in favor deUi S. S(igno)ri Tranaca ed Antipa, se essa potesse stare a livello della pubblica finanza. Languente questa sola risorsa dell’immense e dispendiose operazioni, alle quali sono accinto per incontrare le pub(blich)e intenzioni a salvezza di quest’isola, ogni essere sventurato non può attendersi conforto né per parte mia né per parte della pubblica beneficenza. Li impieghi pubblici senza danaro pubblico non possono essere con-

templati dalli due infelici raccomandati e l’Ecc(ellentissi)mo Senato e V.S. Ill(ustrissi)ma, che ben conoscono l’esangue pub(blic)a economia, mi accorderanno, spero, ragione, s’io abbia con sensibilità veduta una simile raccomandazione nell’istante in cui mi trovo spinto dall’urgenza nel vortice degl’esborsi ed angustiato dalla tenuità de’ fondi che possino sostenerli. Le calamità politiche che ci circondano sono comuni al pubblico ed allo stato privato e quindi il primo non può sollevare il secondo dai mali che dalle medesime gli derivano. Con questi rispettosi riflessi io posso ben assicurare poi per mezzo di V.S. Ill(ustrissi)ma il Superior φ.1v Consesso che se un’opportunità/mi ponesse in islato senza alterare la pubblica economia di usare della capacità de’due commiserati in pub(blic)o necessario servigio, non lo ometterò, ma il caso non mi pare facile.

Protesto a V.S. Ill(ustrissi)ma la giusta e distinta mia consideraz(ion)e.

Il Comm. Estr. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: Li 24 d(e)tto. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.2 Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1273. Commissario Estraordina(nario). Riscontra il ricevim(en)to dell’uff(izi)o 11 corr(ente), con cui gli veniva raccomandati li Tranaca ed Antipa, e fa varie riflessioni sull’economia pubblica per tale proposito.

Προς τον Εκλαμπρότατον Γραμματέα της Επικρατείας επί της Οικ. και Ενόπλων Δ.

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 18 Ιουνίου 1807 π.η.

Ο δημόσιος οίκτος τον οποίον η Υ. Εκλαμπροτάτη Αυθ. μου εκφράζει υπέρ των κ. κυρίων Τρανάκα και Αντύπα διά του εγγράφου της της 11 τρέχοντος θα ηδύνατο να εκτιμηθή, εάν ηδύνατο να συμβιβασθή προς την κατάστασιν της δημοσίας οικονομίας. Εφόσον φθίνει η μόνη αύτη πηγή χρηματοδοτήσεως των τεραστίων και δαπανηρών έργων, διά τα οποία είμαι έτοιμος να κατανοήσω τας δημοσίας προθέσεις προς σωτηρίαν της νήσου ταύτης, οιαδήποτε δυστυχής ύπαρξις δεν δύναται να αναμένη ανακούφισιν ούτε εκ της πλευράς μου ούτε εκ μέρους της δημοσίας αντιλήψεως. Αι αναλήψεις υποχρεώσεων παρά του Δημοσίου άνευ δημοσίου χρήματος δεν δύνανται να αναμένωνται

παρά των δύο δυστυχών προστατευομένων και η Εξοχωτάτη Γερουσία και η Υ. Εκλαμπρότατη Αυθ., αι οποίαι γνωρίζουν καλώς τα εξηντλημένα δημόσια οικονομικά, θα μου χορηγήσουν δίκαιον, ελπίζω, εάν εγώ έχω ίδει μετά συμπαθείας παρομοίαν σύστασιν εις στιγμήν κατά την οποίαν ευρίσκομαι απωθημένος υπό της ανάγκης εις την δίνην των χρηματικών απαιτήσεων και εις δυσχερή θέσιν εκ της πενιχρότητος των οικονομικών τα οποία δύνανται να τους ενισχύσουν. Αι πολίτικαί συμφοραί αι οποίαι μας περιβάλλουν είναι κοιναί εις την δημοσίαν και την ιδιωτικήν κατάστασιν και ως εκ τούτου η πρώτη δεν δύναται να ανακούφιση την δευτέραν εκ των κακών τα οποία της προκαλούνται υπό των ιδίων <των συμφορών>. Μετά των τοιούτων ευσεβάστως διατυπουμένων σκέψεων δύναμαι κατόπιν να διαβεβαιώσω διά μέσου της Υ. Εκλαμπροτάτης φ. 1v Αυθ. το Ανώτερον Συμβούλιον ότι, εάν μία ευκαιρία / με έφερε εις την θέσιν να χρησιμοποιήσω την ικανότητα των δύο αξίων οίκτου εις αναγκαίαν δημοσίαν υπηρεσίαν, χωρίς να προκαλέσω ζημίαν εις τα δημόσια οικονομικά, δεν θα το παραλείψω, αλλ’ η περίπτωσις δεν μου φαίνεται εύκολος.

Εκφράζω εις την Υ. Εκλαμπροτάτην Αυθ. την δικαίαν και διακεκριμένην υπόληψίν μου.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Άνω: Τη 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Τζορντίνας.

Περίληψις: 1273 Έκτακτος Επίτροπος. Επιβεβαιοί την παραλαβήν του επισήμου εγγράφου της 11 τρέχοντος, διά του οποίου τω συνιστώντο οι Τρανάκας και Άντύπας, και κάμει διαφόρους παρατηρήσεις περί των δημοσίων οικονομικών επί του θέματος τούτου.

10

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αριθ. 9, αριθ. εγγρ. 339

Dip(artim)to Finanze

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Suo Commiss(ari)o Estraordinario in S. Maura

Dal Commiss(aria)to Estraordinario

li 18 giugno 1807 g.s.

Eccellenza,

Accompagno la copia del giornale delle spese incontrate per quindeci giorni in seguito alla mia estraordinaria gestione. I documenti che oc-

cludo faranno conoscere a VV. EE. l’esattezza con cui si procede in un momento difficile ed in mezzo a tanta complicazione di affari. Devo giustificare alcune partite. Lo fo brevemente, poiché non mi viene altrimenti concesso, avendo in opere personali e corporali occupato tutto il tempo, non eccettuato quello che ad ogni vivente è accordato dalla natura al suo riposo.

1°. Due galeottine in sostituzione ai due bastimenti già disarmati. Le condizioni, come risulta dalle copie dei contratti che occludo1, sono vantaggiose. Il servigio che queste possono prestare è preferibile a quello dei grossi bastimenti; e nel piano di riforma, di cui tuttavia φ.1v mi occupo, questa prima misura è fondamentale. Ho potuto/conciliar questo colle ricerche fattemi da S.E. il s(ignor) Generale e da Monsignore Ignazio, personaggi ambedue ai quali secondo le istruzioni delle quali sono munito da S.E. il sig(no)r Plenipotenz(iari)o io debbo prestare l’opera mia ed il mio concorso secondo che ad essi ne sono richiesto p(er) difesa di S. Maura.

2°. Diaria accordata ai russi operaj ed ai repubblicani. Giustifico con altro rapporto la necessità di questi operaj. Il denaro accordato è dipendente dalla volontà del Generale e da un principio di giustizia per la qualità dell’opera, del luogo e del tempo in cui essa si verifica e dei soccorsi necessari, affinché dal travaglio non ne venga la malattia dei lavatori. Tostoché ho potuto far adottare un risparmio lo ho fatto; dal travaglio ho levato da due giorni tutti quei repubblicani che mi è stato possibile.

Sarà di compenso a questa spesa una misura generale sul paese di S. Maura, intorno alla quale mi occupo incessantemente e spero di riuscirvi

Quello solo che mi angustia si è il tempo, poiché esso mi manca ed a questo difetto non ho nulla a sostituire.

VV.EE. conoscendo lo stato attivo e passivo della finanza e deducendo da altro mio rapporto il prospetto delle opere tracciate e da eseguirsi vorranno provvedere onde la mancanza del denaro non mi φ. 2 ponga nella necessità/di mietere immaturamente su quel terreno che cerco di rendere ubertoso e fertile, abbenché fatto arido troppo dalle continue requisizioni di ogni sorta di prodotti a cui soggiace da otto mesi a questa parte.

Quando la benedizione celeste e la protezione costante di VV. EE. vogliano accordarmi tutto il tempo che è mi necessario, io mi lusingo

1. Vedi dispazzo n° 10, in cui sono occlusi li citati contratti.

che le immense fortificazioni già cominciate finiranno col piú grande successo; che l’isola di S. Maura acquisterà la sua permanente sicurezza, che lo Stato riposerà tranquillo e l’erario pubblico non avrà portato p(er) questo nessuno estraordinario aggravio.

Questo è il mio proponimento. Dimando a VY. EE. il tempo, cioè a dire un fondo di denaro che mi ponga inistato di guadagnar questo tempo necessario. La riuscita di ina intrapresa cotanto ardua dipende piú dall’industria e dalle maniere che dall’autorità e dalla forza. Io non so né posso adoperare mezzi violenti, quando la giustizia la piú severa non sia il principio unico da cui ossi partono. Non credo che p(er) giustizia gli abitanti di S. Maura debbano sostenere soli la difesa e l’onore di tutto lo Stato. Tuttavia sarà forza che questo avvenga ed è p(er) questo che le sole maniere e l’industria si possono usare.

Ho l’onore di protestare all’ EE. VV. la mia distinta stima e considerazione.

Il Comm. Estraord. C(ont)e CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: R(icevu)to li 24 detto. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.2ν Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1275. Commissario Estraord(inario). Accompagna copia del giornale delle spese incontrate per 15 giorni ed altri docum(en)ti relativi e fa alcune riflessioni sul proposito.

Τμήμα Οικονομικών

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Αυτής Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 18 Ιουνίου 1807, π.η.

Εξοχώτατε,

Επισυνάπτω το αντίγραφον του ημερολογίου των δαπανών των πραγματοποιηθεισών εις διάστημα δέκα πέντε ημερών κατόπιν <της αναθέσεως εις εμέ> των εκτάκτων εξουσιών μου. Τα έγγραφα τα οποία εσωκλείω θα κάμουν γνωστήν εις τας Υ.Υ.Ε.Ε. την τάξιν μετά της οποίας προβαίνομεν εις μίαν δύσκολον στιγμήν και εν μέσω τόσης περιπλοκής των υποθέσεων. Πρέπει να δικαιολογήσω ωρισμένας μερίδας. Το πράττω εν συντομία, δεδομένου ότι δεν μου επετράπη άλλως, επειδή έχω απασχολήσει όλον τον χρόνον μου εις ζητήματα προσωπικά και συντηρήσεως <των πολιτών>, μη εξαιρουμένου ουδέ του

χρόνου ο οποίος έχει παοαχωρηθή εις πάντα ζώντα υπό της φύσεως δι’ ανάπαυσίν του.

1ον. Δύο μικραί γαλέραι εις αντικατάστασιν των δύο ήδη αφοπλισθέντων πλοίων. Οι οροι, ως συνάγεται εκ των αντιγράφων των συμφωνιών τα οποία εσωκλείω,1 είναι ευνοϊκοί. Η υπηρεσία την οποίαν δύνανται αύται να παράσχουν είναι προτιμητέα εκείνης των μεγάλων πλοίων, και εις το πλαίσιον της μεταρρυθμίσεως, με την οποίαν ουχ ήττον ασχολούμαι, το πρώτον τούτο μέτρον είναι θεμελιώδες.

φ.1v Ηδυνήθην / να συμβιβάσω τούτο μετά των απαιτήσεων αι οποίαι μοι διετυπώθησαν υπό της Α.Ε. του κυρίου Στρατηγού και υπό του Σεβασμιωτάτου Ιγνατίου, αμφοτέρων προσωπικοτήτων εις τας οποίας, συμφώνως προς τας οδηγίας διά των οποίων έχω εφοδιασθή υπό της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου, οφείλω να παρέχω την βοήθειάν μου και την συνδρομήν μου, ως μου ζητείται επ’ αυτού παρά τούτων διά την άμυναν της Α. Μαύρας.

2ον. Οδοιπορικά παρεχόμενα εις τους Ρώσους και υπηκόους της Πολιτείας εργάτας. Δι’ άλλης εκθέσεως δικαιολογώ την ανάγκην τούτων των εργατών. Τα χορηγούμενα χρήματα εξαρτώνται εκ της θελήσεως του Στρατηγού και εκ μιας αρχής της δικαιοσύνης διά την ιδιότητα του έργου, του τόπου και του χρόνου κατά τον οποίον τούτο πραγματοποιείται και των αναγκαίων ενισχύσεων, διά να μη προέλθη εκ της προσπαθείας η ασθένεια των εργατών. Οσάκις ηδυνήθην να εφαρμόσω οικονομίαν, το έπραξα· απέσυρα εκ της εργασίας από δύο ημερών όλους εκείνους τους υπηκόους της Πολιτείας τους οποίους υπήρξε δυνατόν.

Εις ανταμοιβήν της δαπάνης ταύτης θα ισχύση γενικόν μέτρον διά τον τόπον της Α. Μαύρας, περί του οποίου ασχολούμαι ακαταπαυστως, και ελπίζω να το επιτύχω. Εκείνο μόνον το οποίον με στενοχωρεί είναι ο χρόνος, αφού μοι ελλείπει, και εις την έλλειψιν ταύτην ουδέν έχω να αντικαταστήσω.

Αι Υ.Υ.Ε.Ε., επειδή γνωρίζετε το ενεργητικόν και παθητικόν της οικονομίας και συνάγετε εξ άλλης εκθέσεώς μου την προοπτικήν των σχεδιασθέντων έργων και των προς εκτέλεσιν, θα θελήσετε να λάβετε πρόνοιαν να μη με φ.2 φέρη η έλλειψις του χρήματος εις την ανάγκην / να θερίσω προώρως εις τον αγρόν εκείνον τον οποίον ζητώ να καταστήσω γόνιμον και παραγωγικόν, μολονότι κατασταθέντα λίαν ξηρόν εκ των συνεχών επιτάξεων παντός είδους προϊόντων, εις τας οποίας υποβάλλονται εις τα μέρη ταύτα από οκτώ μηνών.

Εάν η ουράνιος ευλογία και η σταθερά προστασία των Υ.Υ.Ε.Ε. Θέλουν να μου παραχωρήσουν όλον τον χρόνον ο οποίος μου είναι απαραίτητος, ελπίζω ότι αι ήδη αρξάμεναι τεράστιαι οχυρώσεις θα τερματισθούν μετά της μεγαλυτέρας επιτυχίας, ότι η νήσος της Α. Μαύρας θα αποκτήση την μόνιμον

1. Βλέπε αναφοράν αρ. 10, εις την οποίαν εσωκλείονται αι μνημονευόμεναι συμφωνίαι (Σχόλιον Καποδ.).

ασφάλειάν της· ότι το Κράτος θα αναπαυθή ήσυχον και το δημόσιον ταμείον δεν θα λάβη διά τούτο έκτακτόν τινα επιβάρυνσιν.

Τούτο είναι η απόφασίς μου. Ζητώ παρά των Υ.Υ.Ε.Ε. τον χρόνον, δηλαδή χρηματικόν ποσόν το οποίον να με φέρη εις θέσιν να κερδίσω τον απαραίτητον τούτον χρόνον. Η επιτυχία τοιαύτης τόσον πολύ τολμηράς προσπαθείας εξαρτάται μάλλον εκ της φιλοπονίας και των τρόπων παρά εκ της εξουσίας και εκ της δυνάμεως. Δεν γνωρίζω ούτε δύναμαι να χρησιμοποιήσω βίαια μέσα, όταν η πλέον αυστηρά δικαιοσύνη δεν είναι η μοναδική αρχή εκ της οποίας προέρχονται ταύτα. Δεν πιστεύω ότι διά λόγους δικαιοσύνης οι κάτοικοι της Α. Μαύρας οφείλουν μόνοι να υποστηρίξουν την άμυναν και την τιμήν ολοκλήρου του Κράτους. Εν τούτοις θα υπάρξη ανάγκη να συμβή τούτο και διά τούτο δύνανται να χρησιμοποιηθούν μόνον αι μέθοδοι και η εργατικότης.

Έχω την τιμήν να εκδηλώσω προς τας Υ.Υ.Ε.Ε. την διακεκριμένην εκτίμησίν μου και υπόληψιν.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: Παραληφθέν τη 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κόμης Τζορντίνας.

φ.2v Περίληψις: 1275. Έκτακτος Επίτροπος. Αποστέλλει αντίγραφον του ημερολογίου των πραγματοποιηθέντων εξόδων εις διάστημα 15 ημερών και άλλα έγγραφα σχετικά και κάμει μερικάς σκέψεις επί του προκειμένου.

11

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 339Α

No

All’Illustrissimo sig(no)r Segretario di Stato F. e F.A.

Il Commissario Estraordinario in S(ant)a Maura

Dal Commissariato Estraord(inario)

li 18 giugno 1807 s.v.

Coll’ arrivo delle truppe republicane fino dal 5 corr(ent)e ho avuto il di lei uff(izi)o del p(ri)mo pur e con tutte le carte annesse ed utensili, armi e munizioni dalle medesime dichiarate. Nel giorno 14 mi giunse pure l’altro viglietto di V.S. Ill(ustrissi)ma dei 6 colli contratti di noleggio delli bastimenti armati Sarachino, Riciardopulo e Colocotroni e

delli altri due disarmati Cazzaiti e Caravià. Mi mancano poi quelli di Conduri e Caligà.

In quest’oggi finalmente mi giunse lo scritto di V.S. Ill(ustrissi)ma senza data, che accenna il mio primo dispazzo all’ Ecc(ellentissi)nio Senato. La ringrazio dell’annunzio ch’ella mi porge d’avere incontrata la p(ubblic)a persuasione nelle prime direzioni tenute e dettagliate dal dispazzo stesso.

La prevengo che la numerazione de’ miei dispazzi, uffizj e viglietti, sarà sempre progressiva, benché essi siano addrizzati a differenti dipartimenti. Ciò servirà a rischiararle la mancanza del n° 2, da lei osservata, e le dichiaro la giusta mia considerazione.

Il Comm. Estraord. C(ont)e CAPODISTRIA

Άνω διά χειρός του παραλήπτου: B(icevu)to li 24 d(etto). Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.1v Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: Commissario Estraord(inari)o. Fa pr(esen)te il ricevim(en)to dell’ uf(izi)o p(ri)mo corr(ent)e e le munizioni, armi ed utensili per le truppe repubblicane, nonché altro uff(izi)o 6 corr(ent)e, con cui gli à trasmesso li contratti di noleggio delli bastim(en)ti armati.

Αρ. 8

Προς τον Εκλαμπρότατον κύριον Γραμματέα της Επικρατείας επί των Οικ. και Ε.Δ.

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 18 Ιουνίου 1807 π.η.

Άμα τη αφίξει των στρατιωτικών δυνάμεων της Πολιτείας ήδη από της 5 τρέχοντος έλαβον το επίσημον έγγραφόν σας της πρώτης, επίσης τρέχοντος, μετά πάντων των συνημμένων εγγράφων και σκευών, όπλων και εφοδίων δηλωθέντων υπό των ιδίων. Κατά την 14 ελαβον επίσης την άλλην επιστολήν της Υ. Εκλαμπρότατης Αυθ. της 6 <του μηνός> μετά των συμφωνητικών ναυλώσεως των εξωπλισμένων πλοίων του Σαρακηνού, του Ριτσαρδοπούλου και Κολοκοτρώνη και των άλλων δύο των στερουμένων οπλισμού, του Κατσαΐτη και Καραβιά. Κατόπιν <τούτων> μου ελλείπουν εκείνα των Κοντουρή και Καλιγά.

Σήμερον, τέλος, έλαβον το έγγραφον της Υ. Εκλαμπροτάτης Αυθ. άνευ ημερομηνίας, το οποίον μνημονεύει την πρώτην μου αναφοράν προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν. Σας ευχαριστώ περί της ειδήσεως την οποίαν μου πα-

ρέχετε ότι επετύχατε την δημοσίαν συγκατάθεσιν εις τας πρώτας ενεργείας τας γνωστοποιουμένας και λεπτομερώς περιγραφομένας υπό της ιδίας αναφοράς.

Σας ειδοποιώ ότι η αρίθμησις των αναφορών μου, των επισήμων και ανεπισήμων εγγράφων, θα είναι πάντοτε υπό συνεχή αύξοντα αριθμόν, έστω και αν ταύτα απευθύνωνται εις διάφορα τμήματα. Τούτο θα χρησιμεύση να σας εξηγήση την έλλειψιν του υπ’ αριθ. 2, παρατηρηθείσαν υφ’ υμών, και σας εκφράζω την δικαίαν μου υπόληψιν.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Άνω: Παραληφθέν τη 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κόμης Τζορντίνας.

φ.1v Περίληψις: Έκτακτος Επίτροπος. Ανακοινοί την παραλαβήν του επισήμου εγγράφου της πρώτης τρέχοντος και των εφοδίων, όπλων και εργαλείων διά τα στρατεύματα του Κράτους, καθώς και ετέρου επισήμου εγγράφου της 6 τρέχοντος, διά του οποίου του απέστειλε τα συμφωνητικά ναυλώσεως των εξωπλισμένων πλοίων.

12

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αριθ. 9, αριθ. εγγρ. 340

Ν° 11

All’Ecc(ellentissi)mo Senato

Il Suo Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S. Maura

Dal Commiss(aria)to Estraord(inari)o

li 18 giugno 1807 g.s.

Per oggetti relativi al servigio di S.M. Imperiale recasi costà il Maggiore Cristo Calogero con sei de’ suoi legionarj. Porgo questo avviso a VV. EE., onde in seguito alle comunicazioni che saranno date da S.E. il sig(no)r Ministro Plenipotenziario l’Ecc(ellentissi)mo Senato provvega.

Imploro la continuazione della pubblica grazia.

Il Comm. Estraord. C(ont)e CAPODISTRIA

Άνω διά χειρός του παραλήπτου: R(icevu)to li 24 d(e)tto. Il Seg. di Stato Co. Zordina.

φ.1v Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμ-

ματέως: 1271. Comm(issari)o Estraord(inari)o. Annunzia la partenza da quell’isola del Maggior Calogero, trasferindosi a questa parte per alcuni affari relativi al servigio di S.M. Imp(eria)le.

Αρ. 11

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν

Ο εν Αγία Μαύρα Έκτακτος Αυτής Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 18 Ιουνίου 1807 π.η.

Διά λόγους σχετικούς προς την υπηρεσίαν της Α. Αυτοκρατορικής Μεγ. μεταβαίνει εκεί ο Ταγματάρχης Χρήστος Καλόγερος έχων έξ εκ των λεγεωναρίων του. Παρέχω την είδησιν αυτήν εις τας Υ.Υ.Ε.Ε., ίνα λάβη πρόνοιαν η Εξοχωτάτη Γερουσία κατόπιν των ανακοινώσεων αι οποίαι θα δοθούν υπό της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού.

Επικαλούμαι την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Άνω: Ληφθέν τη 24 του ιδίου. Ο Γραμμ. της Επικρατείας Κόμης Τζορντίνας.

φ.1v Περίληψις: 1271. Έκτακτος Επίτροπος. Αναγγέλλει την αναχώρησιν εκ της νήσου εκείνης του Ταγματάρχου Καλογέρου, μεταβαίνοντος ενταύθα δι’ υποθέσεις τινάς σχετικάς προς την υπηρεσίαν της Α. Αυτοκρατορικής Μεγ.

13

Αρχείον Ιονίου Γερουσίας Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 341

Νο 10

Dipart. Finanze e F.A.

All’Ecc(ellentissi)mo Senato della Rep. Ionica

Il Suo Commiss(ari)o Estraord(inari)o in S(ant)a Maura

Dal Commiss(aria)to Estraordinario

li 19 giugno 1807 g.s.

Posso cogliere la presente occasione per rendere conto a VV. EE. del risultato delle mie operazioni, onde diminuire possibilmente al erario pubblico il gravosissimo dispendio a cui esso va incontro per l’armamento marittimo.

Ho fatto venire da Cefalonia il cap(ita)n Andrea Masarachi, detto Cuvarà. Col mezzo suo e colla sua presenza ho fatto presentire ai capitanj una innovazione nel sistema attuale, il quale è a puro carico del Governo. Li ho quindi chiamati in conferenza e feci intervenire il Cav(alie)r Barozzi, il Metropolita Ignazio ed il cap(ita)n Dadana, il quale è trattenuto dai russi sotto gli ordini diretti dello stesso Metropolita. Ogn’uno di questi personaggi aggiùnti nella conferenza dovevano sostenere una parte e la sostennero in fatto lodevolmente. Ho parlato a questo congresso nei termini seguenti :

"Il G(over)no della Republica p(er) la difesa dello Slato, per la garanzia de’suoi mari, pel decoro della marina sua mercantile e p(er) mostrare la nazione degna della protezione russa deve avere una forza marittima fino a tantoché la guerra e le politiche circonstanze lo esigeranno. Esso tuttavia la ha appoggiata alla vostra fedeltà ed al vostro φ. 1v valore; i mezzi per altro /ch’esso impiega p(er) mantenere al suo servigio i vostri bastimenti sono di molto superiori alla possibilità sua. Voi conoscete assai bene che la Repubblica non può fare a meno del vostro servigio e dall’altra, essendo cittadini e figlj di un g(over)no repubblicano, vi è noto che la finanza dello Stato non può piú oltre sostenere il dispendio mensuale che basti p(er) adempiere ai contratti con voi stipulati. Per questo io vi ho chiamato per sentire da voi quale è l’omaggio che il vostro patriottismo offre al Governo in una circostanza cosi difficile e compromittente. Voi vedete che per la difesa di S. Maura gli ordini tutti della Repubblica nostra si fanno un’onorevole gara di rendere alla sicurezza della patria dei generosi servigi senza esigere altro compenso p(er) essi che l’onore di mostarsi buoni e veri cittadini. Il movimento è generale, l’opera che ogn’uno dal canto suo presta è oramai palese, né puòsi piú dire che i paesi, le classi, i popoli dormono indolenti sentendo appena come straniere alla patria le calamità di S. Maura o non avendo la nobile ambizione di lanciarsi pronti a qualunque cimento, purché questo possa elevare la nazione a migliori destini.

Dell’ordine vostro, Signori, che cosa dirò io all’Ecc(elentissi)mo Senato, al russo Ministro ? Con qual tratto i giornali e la storia di questa bell’epoca della Repubblica vi caratterizzeranno cefaleni e marini ? Il vostro nome non può trovar luogo nei patrj libri fino a tantoché voi mercanteggiate col vostro Governo, come lo avreste fatto con uno straniero, e fino a che il Governo assolda voi pel suo servigio, come assolφ. 2 darebbe qualunque forza marittima/straniera molto alla patria. Io ho avuta la sorte di trattarvi tutti durante il mio ministero, io ho cominciato la mia pubblica carriera in mezzo a voi, a Cefalonia, io mi sento cefaleno e, misurando dai miei i vostri sentimenti, io so che vi è gravissimo peso il non poter essere generosi e grati verso la Repubblica che

nacque e si sistemò piú per vostro vantaggio che p(er) quello di qualunque altro siasi suo ordine. Mio proponimento si è di togliervi da questa p(er) voi penosa situazione e di offrirvi un mezzo sicuro di onorare il nome della marina cefalena, quello della Repubblica e di conciliare cosi, p(er) quanto è possibile, anco i vostri particolari interessi con quello del pubblico erario.

Voi dovete necessariamente esigere il soldo che vi si retribuisce, poiché il trattenimento dei vostri equipaggj e le spese necessarie alla conservazione ed al servizio dei vostri bastimenti non puòsi fare con minore dispendio. Voi avete cosi calcolato, poiché siete stati prevenuti che il servigio pubblico non poteva essere combinabile con nessuno altro che vi offrisse una risorsa ed un compenso; e questo è pur troppo vero fino a tanto che voi sarete dispersi qua e là o raccolti a guardare sull’ ancora le sponde marittime di S. Maura o delle altre isole. E questa maniera di servigio è troppo necessaria fino a tanto che voi sarete tre o quattro soli bastimenti e qualche galeottina. Io vi presento un progetto p(er) cui il numero de’ vostri bastimenti sia aumentato; per cui il G(ove)rφ.2v no da questo aumento di bastimenti ottenga / in parte un sollievo dalla spesa a cui soggiace; per cui finalmente voi ed il G(ove)rno siate messi in grado di ritraere dei vantaggj superiori a vostro profitto ed al suo rifascimento delle spese fatte e di quelle a cui andar deve incontro.

Rinunciate tutti al soldo che percepite pel noleggio dei vostri bastimenti e ristringetevi ad esigere soltanto il trattenimento e la nutrizione dei vostri equipaggj.

Diminuiremo in questa maniera della metà quasi la spesa. Col fondo che sopravanza al Governo da quello che oggi dispendia esso potrà alla stessa condizione mettere al servizio due o tre altri bastimenti. Aumentati cosi nel numero una parte resterà alla custodia di S. Maura è dei mari della Repubblica e l’altra sortirà in corso.

Le prede saranno divise; la metà sarà vostra e ve la dividerete tutti con eque proporzioni; l’altra metà sarà del Governo.

Per questo dimanderò che vi sieno date a tutti lettere di marca russa e che regolato sia in maniera sicura l’esame ed il giudizio delle prede.

Che questo progetto convenga a voi egli è provato dall’osservazione che molti de ’vostri connazionali armano a tutte loro spese p(er) andare in corso e voi armereste in parte a spese del G(ove)rno p(er) servigio che gli prestarete.

Quando la vostra forza marittima sia cosi accresciuta, voi uniti in una importante circostanza potrete ricuoprirvi di gloria./

φ.3 Risposero dopo avere attentamente ascoltato questo discorso di esserne vivamente penetrati e dimandarono tempo per risolvere.

Oggi mi portarono la risposta in iscritto e la occludo sotto n° 1. Mille quattrocento talleri i tre capitanj qui presenti simultaneamente offrono, sempreché con questi sia messo al servigio un quarto bastimento e che si verifichi il progetto di far stare due in corso alternativamente.

Io non ho forzato questi capitanj a migliori condizioni, riservandomi di farlo, quando l’Ecc(ellentissi)mo Senato abbia addottato la massima di questo nuovo sistema e quando p(er) la sua esecuzione vi concorra il consenso di S.E. il sig(no)r Ministro Plenipotenziario e quello del Marittimo Comando.

Osservo però che anco il quarto bastimento cap(ita)n Rizzardopulo potrebbesi tassare come gli altri e che una risorsa parimente potrebbero offrire i piccioli bastimenti da prima trattenuti, non eccettuato il nuovo sciambecco Colocotroni. Cosi potrebbe riuscire oltreché l’aumento della forza reale, oltreché la possibilità di un compenso colla divisione delle prede, forse anco un diretto risparmio dalla spesa mensuale.

Quando VV.EE. onorino della loro superiore approvazione questa maniera di armamento marittimo ch’io propongo, allora puòsi usare dell’autorità verso i capitanj che si rifiutassero dal concorrere a questo cosi combinato servigio e non sarebbe certo difficile escludere assoluφ.3v tamente dal/servigio e da molti altri vantaggj quei capitanj, i quali troppo avidi di guadagno cimentassero il Governo ed a spese enormi o ad essere sprovveduto di marittima forza.

Due sono gli oggetti pei quali è necessario il concorso russo ; il primo, lo lettere di marca; il secondo, le forme e le modulità colle quali vuoisi giudicare e dividere le prede.

E quanto al primo egli è necessario che il Governo si faccia il garante della condotta regolare de’suoi armatori verso il Comando russo e che il Governo poi si faccia garantire particolarmente da cadaun capitano. Ho trattato su questo dilicato soggetto e parmi che non si possa ottenere dai capitanj che la mallevadoria di tutto il loro stato di fortuna o tutto al piú quella stessa che esigevasi per le patenti mercantili con quelle stesse forme.

Occludo nelle inserte sotto n° 2 i riscontri necessarj p(er) la spedizione delle lettere di marca e dei vessilli dei tre qui presenti vascelli. Quanto al secondo oggetto egli è parimente importante di bene intendersi ed in iscritto col Marittimo Comando russo, onde preliminarmente sieno dilucidati tutti gii articoli che riguardano il giudizio delle prese e la loro divisione.

Su questo io mi dispenso dal fare delle osservazioni e dal presenφ.4 tare le mie idee; il tempo non me lo permette; la/ [laj sapienza dell’ Ecc(ellentissi)mo Senato vi provvegga.

Ecco, Eccellenza, il risultato de’miei studj sul gravissimo soggetto

della nostra Marina Armata. Quanto a me non trovo un migliore progetto dopo averne tentato piú altri; ho riscontrato nel trattarli maggiori inciampi, impossibile la diminuzione della spesa ed inconciliabile p(er) ottenerla la diminuzione della forza.

I piccioli bastimenti, messi ugualmente alla stessa condizione dei grandi, serviranno ottimamente p(er) scorrere i mari in unione ai primi e forse non sarebbe lontana qualche luminosa operazione, lorché il numero e degli uni e degli altri fosse portato ad un grado convenevole.

Occludo sotto n° 3 le carte di una delle due trattenute galeottine, p(er)ché gli sia accordata la lettera di marca, avendola già ottenuta la prima.

Imploro la continuazione della pubblica grazia.

Il Comm. Estraord. C. CAPODISTRIA

φ.1 Άνω διά χειρός του παραλήπτου: R(icevu)to li 24 detto. Il Seg. di Stato Co. Zordina. Con inserte cinque.

φ.4ν Περίληψις διά χειρός του παραλαβόντος γραμματέως: 1276. Commissario Estraordinario. Fa presente la conferenza avuta coi capitanj al servigio della Repub(blic)a nonché altri personaggi e significa quanto operò in prosecuzione su tal proposito.

Αρ. 10

Τμήμα Οικονομικών και Ε.Δ.

Προς την Εξοχωτάτην Γερουσίαν της Ιονίου Πολιτείας

Ο εν Αγ. Μαύρα Έκτακτος Αυτής Επίτροπος

Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου

τη 19 Ιουνίου 1807 π.η.

Δύναμαι να χρησιμοποιήσω την παρούσαν ευκαιρίαν, διά να δώσω αναφοράν εις τας Υ.Υ.Ε.Ε. περί του αποτελέσματος των ενεργειών μου προς ελάττωσιν κατά το δυνατόν της επαχθούς διά το δημόσιον ταμείον δαπάνης την οποίαν τούτο αντιμετωπίζει διά τον ναυτικόν εξοπλισμόν.

Εκάλεσα να έλθη εκ Κεφαλληνίας ο καπετάν Ανδρέας Μαζαράκης, λεγόμενος Κουβαράς. Δι’ αυτού και επί παρουσία του ενήργησα να αντιληφθούν οι πλοίαρχοι μίαν καινοτομίαν εις το παρόν σύστημα, το οποίον είναι καθαρώς εις βάρος της Κυβερνήσεως. Ως εκ τούτου εκάλεσα αυτούς εις συνέντευξιν και

εφρόντισα να παρευρεθούν ο ιππότης Βαρότσης, ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος και ο καπετάν Νταντάνας, ο οποίος διατηρείται υπό των Ρώσων υπό τας αμέσους διαταγάς του ιδίου Μητροπολίτου. Έκαστον των προσώπων τούτων των παρευρεθέντων εις την σύσκεψιν έπρεπε να υποστηρίξουν μίαν άποψιν και την υπεστήριξαν πράγματι κατά τρόπον αξιέπαινον. Ωμίλησα προς την συγκέντρωσιν ταύτην εντός των ακολούθων πλαισίων:

«Η Κυβέρνησις της Πολιτείας διά την άμυναν του Κράτους, διά την εξασφάλισιν των θαλασσών του, διά την ευπρέπειαν του εμπορικού ναυτικού του και διά να δείξη το έθνος αντάξιον της ρωσικής προστασίας πρέπει να έχη ναυτικήν δύναμιν μέχρι του σημείου το οποίον θα απαιτήσουν ο πόλεμος και αι πολιτικαί περιστάσεις. Εν τούτοις το Κράτος την έχει στηρίξει εις την πίστιν φ.1v σας και εις την ανδρίαν σας· εξ άλλου τα <Οικονομικά> μέσα / τα οποία τούτο διαθέτει, διά να διατηρήση εις την υπηρεσίαν του τα πλοία σας, είναι κατά πολύ ανώτερα της δυναμικότητός του. Γνωρίζετε λίαν καλώς ότι η Πολιτεία δεν δύναται να στερηθή της υπηρεσίας σας και αφ’ ετέρου, επειδή είσθε πολίται και τέκνα Κυβερνήσεως της Πολιτείας, σας είναι γνωστόν ότι η οικονομία του Κράτους δεν δύναται να υποστή περαιτέρω την μηνιαίαν δαπάνην, ώστε να αρκή αύτη, διά να εκπληρώση τας συμφωνίας τας συναφθείσας μεθ’ υμών. Διά τούτο σας εκάλεσα, διά να ακούσω παρ’ υμών ποία είναι η δωρεά την οποίαν ο πατριωτισμός σας προσφέρει εις την Κυβέρνησιν εις μίαν περίστασιν τόσον δύσκολον και επικίνδυνον. Βλέπετε ότι διά την άμυναν της Α. Μαύρας πάσαι αι τάξεις της Πολιτείας μας πραγματοποιούν άξιον τιμής αγώνα να προσφέρουν γενναιοδώρους υπηρεσίας εις την ασφάλειαν της πατρίδος, χωρίς να απαιτούν άλλην ανταμοιβήν δι’ αυτάς, ειμή την τιμήν να φανούν καλοί και γνήσιοι πολίται. Η κινητοποίησις είναι γενική, το έργον το οποίον έκαστος εκ μέρους του παρέχει είναι πλέον φανερόν, ούτε είναι δυνατόν πλέον να είπωμεν ότι αι επαρχίαι, αι τάξεις, οι ανθρωποι υπνώττουν ανάλγητοι, μόλις αισθανόμενοι ως ξένας προς την πατρίδα τας συμφοράς της Α. Μαύρας ή χωρίς να έχουν την ευγενή φιλοδοξίαν να ενεργοποιηθούν πρόθυμοι δι’ οιανδήποτε δοκιμασίαν, αρκεί αύτη να δύναται να ανυψώση το έθνος διά καλλίτερα πεπρωμένα.

Τί θα είπω, κύριοι, περί της τάξεώς σας εις την Εξοχωτάτην Γερουσίαν, εις τον Ρώσον <πληρεξούσιον> Υπουργόν; Κατά ποίαν παραχώρησιν τα χρονικά και η ιστορία της ωραίας ταύτης εποχής της Πολιτείας θα σας χαρακτηρίσουν ως Κεφαλλήνας και ναυτικούς; Το όνομά σας δεν δύναται να εύρη θέσιν εις τα βιβλία των προγόνων, εφόσον διαπραγματεύεσθε μετά της Κυβερνήσεώς σας, ως εάν το επράττετε μετά ξένου, και εφόσον η Κυβέρνησις σας μισθώνει διά την υπηρεσίαν της, όπως θα εμίσθωνε οιανδήποτε ναυτικήν δύναμιν, φ.2 / εντελώς ξένην προς την πατρίδα. Έσχον την τύχην να σας γνωρίσω όλους κατά το διάστημα της υπηρεσίας, ήρχισα την δημοσίαν σταδιοδρομίαν μου εν μέσω υμών, εν Κεφαλληνία, αισθάνομαι Κεφαλλήν και εκτιμών τα αι-

σθήματά σας επί τη βάσει των ιδικών μου γνωρίζω ότι φέρετε ως μέγα βάρος το ότι δεν δύνασθε να είσθε γενναιόδωροι και ευεργέται προς την Πολιτείαν, η οποία εδημιουργήθη και ώργανώθη μάλλον διά της ιδικής σας βοηθείας παρά δι’ εκείνης οιασδήποτε άλλης τάξεως αυτής. Πρόθεσίς μου είναι να σας απομακρύνω εκ της ενοχλητικής ταύτης διά σας θέσεως και να σας προσφέρω ασφαλές μέσον να τιμήσετε το όνομα του κεφαλληνιακού ναυτικού ως και της Πολιτείας, και τοιουτοτρόπως επί πλέον να συνενώσετε, καθ’ όσον είναι δυνατόν, τα ιδιαίτερα συμφέροντα σας μετά του συμφέροντος του δημοσίου ταμείου.

Οφείλετε να εισπράττετε εξ ανάγκης τα χρήματα διά των οποίων αμείβεσθε, δεδομένου ότι η διατήρησις των πληρωμάτων σας και αι αναγκαίαι δαπάναι διά την συντήρησιν και την υπηρεσίαν των πλοίων σας δεν δύνανται να γίνουν έναντι μικροτέρας δαπάνης. Υπολογίσατε ούτω, αφού προειδοποιήθητε ότι η δημοσία υπηρεσία δεν ηδύνατο να συνδυασθή μετ’ άλλης τινός, η οποία να σας προσφέρη έσοδον και αμοιβήν· και τούτο δυστυχώς είναι αληθές, εφόσον θα είσθε διεσκορπισμένοι εδώ και εκεί ή συνηθροισμένοι επί της αγκύρας να παρατηρήτε τας θαλασσίας ακτάς της Α. Μαύρας ή των άλλων νήσων. Και ο τρόπος ούτος υπηρεσίας είναι λίαν αναγκαίος, εφόσον θα είσθε τρία ή τέσσαρα μόνον πλοία και μικρά τις γαλέρα. Σας παρουσιάζω σχέδιον διά του οποίου <δύναται> να αυξηθή ο αριθμός των πλοίων σας· διά του οποίου η Κυβέρνησις φ. 2v εκ της αυξήσεως ταύτης των πλοίων να επιτύχη / εν μέρει ανακούφισιν εκ των εξόδων εις τα οποία υπόκειται· διά του οποίου τέλος σεις και η Κυβέρνησις να ευρεθήτε εις θέσιν να λάβετε ανώτερα πλεονεκτήματα προς ωφέλειάν σας και προς ανακούφισιν εκ των γενομένων δαπανών και εκείνων εις τας οποίας πρέπει να αντεπεξέλθη.

Παραιτηθήτε όλοι των χρημάτων τα οποία λαμβάνετε διά την ναύλωσιν των πλοίων σας και περιορισθήτε να εισπράττετε μόνον <τα απαιτούμενα διά> την διατήρησιν και την διατροφήν των πληρωμάτων σας. Κατά τον τρόπον τούτον θα ελαττώσωμεν την δαπάνην σχεδόν κατά το ήμισυ. Διά των μέσων τα οποία πλεονάζουν εν σχέσει προς εκείνα τα οποία η Κυβέρνησις σήμερον εξοδεύει θα δυνηθή αύτη επί τοις αυτοίς όροις να θέση εις την υπηρεσίαν δύο ή τρία άλλα πλοία. Αυξηθέντων τοιουτοτρόπως <των πλοίων> κατ’ αριθμόν μέρος θα παραμείνη προς φύλαξιν της Α. Μαύρας και των θαλασσών της Πολιτείας και το άλλο θα εξορμήση διά καταδρομήν.

Τα λάφυρα θα μοιράζωνται· το ήμισυ θα είναι ιδικόν σας και θα το μοιράζεσθε πάντες εις ίσας μερίδας- το άλλο ήμισυ θα είναι της Κυβερνήσεως.

Διά τούτο θα ζητήσω να σας δοθούν εις όλους ρωσικά έγγραφα αναγνωρίσεως και να ρυθμισθή κατά τρόπον ασφαλή η εξέτασις και η κρίσις περί των λειών.

Ότι το σχέδιον τούτο σας συμφέρει αποδεικνύεται εκ της παρατηρήσεως ότι πολλοί εκ των ομοεθνών σας εξοπλίζουν δι’ ιδίων αυτών όλων των εξό-

δων, διά να μεταβούν προς καταδρομήν, και σείς θα εξωπλίζετε εν μέρει δαπάνη της Κυβερνήσεως δι’ υπηρεσίαν την οποίαν θα της παράσχετε.

Όταν η ναυτική σας δύναμις θα έχη τόσον αυξηθή, ηνωμένοι εις μίαν σπουδαίαν περίστασιν θα ηδύνασθε να περιβληθήτε εκ νέου διά δόξης». /

φ.3 Αφού ήκουσαν μετά προσοχής ταύτην την αγόρευσιν, απήντησαν ότι εντυπωσιάσθησαν ζωηρώς εκ ταύτης και εζήτησαν χρόνον, διά να αποφασίσουν. Σήμερον μου εκόμισαν γραπτώς την απάντησιν, και την εσωκλείω υπ’ αρ. 1. Οι παρόντες ενταύθα τρεις πλοίαρχοι προσφέρουν ταυτοχρόνως χίλια τετρακόσια τάλληρα, αρκεί διά τούτων να τεθή εις υπηρεσίαν τέταρτον πλοίον και να πραγματοποιηθή το σχέδιον να παραμείνουν διά καταδρομήν δύο εναλλάξ.

Δεν ήσκησα πίεσιν επί των πλοιάρχων τούτων διά καλλιτέρους όρους, επιφυλασσόμενος να το πράξω, όταν η Εξοχωτάτη Γερουσία υιοθετήση την αρχήν του νέου τούτου συστήματος και όταν διά την εκτέλεσίν του συμπέση η συγκατάθεσις της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού και εκείνη της Ναυτικής Διοικήσεως.

Παρατηρώ όμως ότι και εις το τέταρτον πλοίον, του καπετάν Ριτσαρδοπούλου, θα ηδύνατο να επιβληθή φορολογία όπως εις τα άλλα και ότι μίαν συνεισφοράν θα ηδύναντο να καταβάλουν επίσης τα μικρά πλοία, εκ των προτέρων μισθωθέντα, μη εξαιρουμένου ουδέ του νέου σαμπέκου του Κολοκοτρώνη. Τοιουτοτρόπως θα ήτο δυνατόν να επιτύχωμεν πλην της αυξήσεως της πραγματικής δυνάμεως, πλην της δυνατότητος αμοιβής διά της κατανομής των λειών, ίσως και άμεσον μείωσιν της μηνιαίας δαπάνης.

Εάν αι Υ.Υ.Ε.Ε. τιμήσουν διά της ανωτέρας αυτών εγκρίσεως τον τρόπον τούτον ναυτικού εξοπλισμού τον οποίον προτείνω, τότε είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσωμεν εξουσίαν έναντι των πλοιοκτητών οι οποίοι θα ηρνούντο να συνδράμουν εις ταύτην την τόσον συνδεδυασμένην υπηρεσίαν, και δεν θα ήτο φ.3ν βεβαίως δύσκολον να αποκλείσωμεν απολύτως της / υπηρεσίας και πολλών άλλων πλεονεκτημάτων τους πλοιοκτήτας εκείνους οι οποίοι, λίαν άπληστοι διά κέρδος, θα έθετον εις δοκιμασίαν την Κυβέρνησιν ή <να υποβληθή> εις τεράστια έξοδα ή να στερηθή ναυτικής δυνάμεως.

Δύο είναι τα ζητήματα διά τα οποία είναι απαραίτητος η ρωσική συνδρομή. Το πρώτον, τα έγγραφα αναγνωρίσεως· το δεύτερον, οι τύποι και οι τρόποι διά των οποίων είναι επιθυμητόν να κρίνωμεν και να μοιράζωμεν τα λάφυρα. Και καθ’ όσον αφορά εις το πρώτον, είναι απαραίτητον να γίνη η Κυβέρνησις ο εγγυητής της καλής διαγωγής των πλοιοκτητών της έναντι της Ρωσικής Διοικήσεως και έπειτα αύτη να λάβη τας εγγυήσεις ιδιαιτέρως παρ’ εκάστου πλοιάρχου. Διεπραγματεύθην επί του λεπτού τούτου θέματος και μου φαίνεται ότι παρά των πλοιάρχων δυνάμεθα να λάβωμεν την εγγύησιν όλης της οικονομικής των καταστάσεως ή όλης επί πλέον εκείνης της ίδιας η οποία απητείτο διά τας αδείας εμπορίου κατά τους ιδίους εκείνους τύπους.

Εσωκλείω διά των συνημμένων υπ’ αρ. 2 τας αναγκαίας απαντήσεις διά την αποστολήν των εγγράφων αναγνωρίσεως και των σημαιών των τριών παρόντων ενταύθα πλοίων. Καθ’ όσον αφορά εις το δεύτερον ζήτημα, είναι εξ ίσου σπουδαίον να συνεννοηθήτε καλώς και γραπτώς μετά της Ρωσικής Ναυτικής Διοικήσεως, ίνα διαφωτισθούν προκαταρκτικώς όλα τα άρθρα τα οποία αφορούν εις την κρίσιν των λαφύρων και την διανομήν των.

Επ’ αυτού παραιτούμαι του να κάμω παρατηρήσεις και να παρουσιάσω φ.4 τας ιδέας μου· ο χρόνος δεν μου επιτρέπει· η / σωφροσύνη της Εξοχωτάτης Γερουσίας ας λάβη πρόνοιαν <επ’ αυτού>.

Ιδού, Εξοχώτατοι, το αποτέλεσμα των προσπαθειών μου επί του σημαντικωτάτου θέματος του ημετέρου Πολεμικού Ναυτικού. Κατ’ εμέ, δεν ευρίσκω καλλίτερον σχέδιον, αφού επεχείρησα <να καταστρώσω> πολλά άλλα περί αυτού· συνήντησα κατά την επεξεργασίαν των μεγαλύτερα εμπόδια, αδύνατος η μείωσις της δαπάνης και απαράδεκτος, διά να την επιτύχωμεν, η μείωσις της δυνάμεως.

Τα μικρά πλοία, τεθέντα ανεξαιρέτως εις την ιδίαν μοίραν μετά των μεγάλων, θα χρησιμεύσουν άριστα, διά να διανύσουν τας θαλάσσας από κοινού μετά των πρώτων, και ίσως δεν θα ήτο μακράν λαμπρά τις επιχείρησις, εφόσον ο αριθμός και των μεν και των δε θα έφθανεν εις το κατάλληλον ύψος.

Εσωκλείω υπ’ αρ. 3 τα έγγραφα μιας των δύο κρατηθεισών μικρών γαλερών, διά να της παραχωρηθή το έγγραφον αναγνωρίσεως, αφού η πρώτη ήδη το έλαβεν.

Παρακαλώ την συνέχισιν της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

φ.1 Άνω: Ληφθέν τη 24 του ιδίου. Ο Γραμματεύς της Επικρατείας Κόμης Τζορντίνας. Μετά πέντε συνημμένων.

φ.4ν Περίληψις: 1276. Έκτακτος Επίτροπος. Γνωστοποιεί την πραγματοποιηθείσαν σύσκεψιν μετά των πλοιάρχων των εις την υπηρεσίαν της Πολιτείας, ως και άλλων προσώπων, και δηλοί πώς ενήργησεν εν συνεχεία εν προκειμένω.