Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄

υμείς κάμετε χρήσιν της συνδρομής αυτής είτε όχι, πιστεύω ότι είναι πρέπον να ευχαριστήσητε δι’ επιστολής τον φίλον.

Η Α.Ε. ο Κόμης κύριος Στάκελμπεργκ, εν τη παρούση περιπτώσει του διορισμού μου έθεσεν εις την διάθεσίν μου, πάσαν την προς εμέ φιλίαν του διά του πλέον προφανούς τρόπου. Επέδειξεν προς εμέ και επιδεικνύει καλωσύνην, αναχωρώ δε κατεχόμενος υπό της πλέον ζωηράς και βαθείας ευγνωμοσύνης.

Δεν γνωρίζω εάν θα δυνηθώ να γράψω προς υμάς διά του προσεχούς τακτικού ταχυδρομείου της Τετάρτης. Κατά τας παραμονάς αναχωρήσεως, παραμένει ολίγος χρόνος. Παρ’ όλα αυτά θα επιδιώξω όπως επωφεληθώ και του ελαχίστου χρόνου.

Πολλούς χαιρετισμούς εκ μέρους μου προς άπαντας τους φίλους και συγγενείς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Και επικαλούμαι την βοήθειαν της ευλογίας των γονέων και του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

64

No 90

Vienna, 6/18 Maggio 1812

Col numero precedente Le ho partecipato la mia destinazione p(er) Bucharest. Dovevo a quest’ ora essere partito. Ma alcuni ritardi relativi agli oggetti del servizio mi fecero rimettere la partenza e per questo Lo scrivo ancora da Vienna... Ma p(er) il venti sarò di già in viaggio... Comme Le ho scritto ignoro l’oggetto di questa mia destinazione, ed il luoco ove dovrò fare dimora, ed il tempo di questa... Quello che so si è che devo andare a Bucharest, p(er) essere là agli ordini di S.E. il Generale Kutouzoff... Da di là ove la pace coi Turchi abbia luogo, potrò scriverle con maggiore frequenza; ed ella potrà ugualmente scrivermi più spesso... Questa pace, se si vuole prestar orecchio alle lettere particolari di Constantinopoli, se n(on) è segnata è p(er) lo meno conclusa... Vedrem(m)o presto, se queste notizie sono vere o no... pajono n(on) di meno verissimili... A Bucharest trovo molte conoscenze, e molti amici. L’ arcivescovo. Il Generale Comneno il quale è VicePresidente. Tutti i Generali che abbiamo avuto a Corfu e nelle Isole, e molti altri sig(no)ri di quelle provincie che ho conosciuto a Pietroburgo. C’ è S.E. D’ Italinskj e tutto il suo seguito. Fonton, e Fontoni, Doboroff, ed altri, tutte persone colle quali ho stretta conoscenza a Pietroburgo... Questo diminuisce in parte il dispiacere di lasciare

Vienna, paese in cui mi sono trovato contento e per la maniera di vivere, e p(er) le conoscenze che ho fatto, e p(er) la bontà ed amicizia colle quali mi ha trattato il s(igno)r Conte di Stakelberg di cui non cessarci mai di ripettere le altre virtù e le mie eterne obligazioni. Anco in questa circostanza, a voluto colmarmi di gentilezze, scrivendo p(er) φ. 1v me, ed / alla Corte, ed al Ministro, ed al Generale Koutuzoff, in maniera che mi da luogo di essere più che contento.

Sotto questi auspicj intraprendo il viaggio incoragito di molto, e voglio sperare che alla fine sarò p(er) fare qualche passo nella carriera mia. Mia prima cura sarà di partecipargielo quando io sia in grado di saperlo·

Da lettere ricevute dopo l’ arrivo di Mabil, e della Contessa Bulgari in Barletta, o luogo di suporre, che Naranzi abbia voluto giocondeg(g)iare1 scrivendomi, che Le ha tratto lettere di cambio pel suo dennaro, e che temeva che ella n(on) le lasciasse cadere in protesto. Viaro sotto la data 2 Aprile, mi raccomanda ancora di sollecitare Naranzi a starsene tranquillo. Dunque sino a quell’ epoca n(on) aveva incomodato. Ed esso mi scrisse di avere tratto dette cambiali sino del mese di Xmbre. In tutte le maniere ripetto p(er) la terza volta quello che Le ho scritto con tutte le mie precedenti... O Naranzi p(er) essere pagato la metti in angustia ed ella lo paga, e può abbisognare di un soccorso, ed in questo caso ella può trar(r)e sopra i s(igno)ri f(rate)llj Economus di Vienna per la somma di 800 tallarj p(er)cchè essi si intendano con il s(igno)r Conte Mocenigo, come io con essi mi sono inteso. O Naranzi, come teme p(er) il protesto delle di lui cambiali, ha bisogno di questo soccorso, ed allora lo ho autotorizzato a servirsene.

φ.2 / Se cosi si regola questo affare ella pagherà p(er) questi ottocento tallari il 6 p(er) %, e mi sono impegnato che l’ interesse sud(det)to sarà puntualmente pagato ogni anno dal sig(no)r Papadopoli in Venezia alla s(ignor)a Contessa Mocenigo, od alla persona che il s(igno)r Conte indicherà, e che ella sarà p(er) dare su di questo gl’ordini oportuni. Ove dunque ella si serva di questo dennaro, o che Naranzi lo prenda pel pagamento delle protestate cambiali, credo necessario, che ella ne scriva direttamente al s(igno)r Conte Mocenigo, dichiarando ancora in codesta lettera, che il 6 p(er) % sarà esso come desidera esattam(en)te pagato in Venezia. Su di questo parmi inutile ogni ulteriore dichiaraz(io)ne... Ed ecco quanto io potevo fare.

Diciamo ancora una parola di Nane. Partendo io da Vienna n(on) è per questo che la Stella n(on) debba mandare il figlio, qui p(er) la sua educazione... Ho fatto la conosc(en)za di un abate ex-Gesuita, il quale tiene in pensione ancora due giovanetti Moldavi... Sotto tutti i rapporti,

1. αντί giocondare

ti, dopo essere entrato in tutti i dettagli relativi all’ educazione preferirei questa pensione a qualunque altra. Costa più cara, ma alla fine il dennaro è lodevolmente speso. Credo che n(on) si potrà ridurre a riceverlo meno dei 200 zecchini all’ anno... Ma con questi si avrà tutto suplito a tutto... ed in tre anni la sua educaz(io)ne potrà essere bene avanzata p(er) non diro completa.

φ.2v / Questo abate è un prodigio di pacienza, e di dottrina, e nel mestiere di educare è espertissimo. Ottimi costumi, buona e santa morale nessun, pregiudizio, e molto moltissimo onore; e religione... Se dunque si decidesse la Stella a mandare il ragazzo, si diriga ai s(igno)ri f(rate)llj Economus, e si raccomandi al s(igno)r Conte Mocenigo... E p(er) tempo mi scriva onde io posso colle mie lettere regolare anco da lontano l’ affare.

Saluto amici, parenti, e domestici. Bacio le mani ai zij, e zie; ed imploro la benediz(io)ne dei genitori, e le sante oraz(io)ni del sacromonaco Simeone.

Il fig(lio) Giovanni

Αρ. 90

Βιέννη, 6/18 Μαΐου 1812

Διά της προηγουμένης επιστολής μου ανεκοίνωσα υμίν την αναχώρησίν μου διά το Βουκουρέστιον. Ώφειλον να έχω αναχωρήσει κατ’ αυτήν την ώραν. Καθυστερήσεις όμως τινές, σχετικαί προς υποθέσεις της υπηρεσίας συνετέλεσαν ώστε να αναβάλω την αναχώρησίν μου και ένεκα τούτου σας γράφω ακόμη από την Βιέννην. Αλλά κατά την εικοστήν του μηνός θα ταξιδεύω ήδη... Καθώς έγραψα προς υμάς αγνοώ το αντικείμενον αυτής της αναχωρήσεως και τον τόπον ένθα οφείλω να διαμείνω καθώς και τον χρόνον της παραμονής αυτής... Εκείνο, όπερ γνωρίζω είναι ότι οφείλω να μεταβώ εις Βουκουρέστιον διά να τεθώ υπό τας διαταγάς της Α.Ε. του Στρατηγού Κουτούζωφ... Εντεύθεν, όταν λάβη χώραν η ειρήνη προς τους Τούρκους, θα δυνηθώ να σας γράφω μετά μεγίστης συχνότητος· και υμείς δε θα δυνηθήτε ομοίως να μοι γράφητε συχνότερον... Η ειρήνη αυτή, εάν πρέπη να δώσωμεν πίστιν εις τας ιδιωτικάς εκ Κωνσταντινουπόλεως επιστολάς, εάν δεν έχη υπογραφή έχει τουλάχιστον συμφωνηθή... Ταχέως θα ίδωμεν εάν αι ειδήσεις αυταί είναι αληθείς ή όχι... ουχ ήττον εμφανίζονται αληθοφανείς... Εις το Βουκουρέστιον θα εύρω πολλάς γνωριμίας και πολλούς φίλους. Τον αρχιεπίσκοπον. Τον Στρατηγόν Κομνηνόν, όστις είναι αντιπρόεδρος. Όλους τους στρατηγούς, ους είχαμεν εν Κερκύρα και εν ταις Νήσοις και πολλούς άλλους κυρίους εξ αυτών των επαρχιών, ους εγνώρισα εν Πετρουπόλει. Ευ-

ρίσκεται εκεί ο Ντ’ Ιταλίνσκυ και πάσα η ακολουθία αυτού. Ο Φοντόν, ο Φοντόνι, ο Ντομπορώφ και ετεροι, όλοι προσωπικότητες μεθ’ ων είχον στενήν γνωριμίαν εν Πετρουπόλει... Αυτά ελαττώνουν εν μέρει την δυσαρέσκειαν του να αφήσω την Βιέννην, πόλιν εν η υπήρξα ευχαριστημένος και διά τον τρόπον της ζωής και διά τας γνωριμίας, ας συνήψα, και διά την καλωσύνην και φιλίαν, μεθ’ ων συμπεριεφέρθη προς εμέ ο Κόμης κύριος Στακελμπεργκ, ούτινος ουδέποτε θα παύσω να επαναλαμβάνω τας άλλας αρετάς και τας ιδικάς μου, ατελευτήτους προς αυτόν, υποχρεώσεις. Και εν αυτή έτι τη περιστάσει, ηθέλησεν να υπερπληρώση εμέ ευγενειών, γράφων περί εμού φ.1v και / προς την Αυλήν και προς τον Υπουργόν και προς τον Στρατηγόν Κουτούζωφ, κατά τρόπον, όστις μοι δίδει την αιτίαν να είμαι πλέον ή ευχαριστημένος.

Υπό τους οιωνούς αυτούς επιχειρώ το ταξίδιον τούτο, τα μάλα ενθαρρυνθείς και θέλω να ελπίζω ότι κατά το τέλος θα δυνηθώ να επιτύχω πρόοδόν τινα εν τη εμή σταδιοδρομία. Πρώτη μέριμνά μου θα είναι να ανακοινώσω υμίν τούτο, όταν θα είμαι εις θέσιν να το γνωρίζω.

Εξ επιστολών, ληφθεισών μετά την άφιξιν του Μαβίλη και της Κομίσσης Βούλγαρη εις την Μπαρλέττα, δύναμαι να υποθέσω ότι ο Ναράντζης ηθέλησεν να αστειευθή γράφων προς εμέ ότι εξέδωσεν συναλλαγματικάς διά τα χρήματα αυτού και ότι εφοβείτο ότι υμείς θα αφήνατε αυτάς να διαμαρτυρηθώσιν. Ο Βιάρος, υπό ημερομηνίαν 2 Απριλίου, μου συστήνει να βεβαιώσω τον Ναράντζην να μείνη ήσυχος. Μέχρι της εποχής αυτής λοιπόν δεν έχει ενοχλήσει. Ούτος δε μοι γράφει ότι απέσυρεν τας ρηθείσας συναλλαγματικάς από του μηνός Δεκεμβρίου. Επαναλαμβάνω λοιπόν διά τρίτην φοράν, εκείνο, όπερ έγραφον υμίν και διά των προηγουμένων μου επιστολών... Ή ο Ναράντζης, διά να εξοφληθή, θέτει υμάς εν δυσχερεία και υμείς εξοφλήτε αυτόν, οπότε είναι δυνατόν να υπάρξη ανάγκη μιας συνδρομής και εν τοιαύτη περιπτώσει υμείς δύνασθε να εκδώσητε εξοφλητικήν επ’ ονόματι των αδελφών κυρίων Οικονόμου της Βιέννης διά το ποσόν των 800 ταλλήρων καθ’ όσον αυτοί συνεργάζονται μετά του Κόμητος Μοτσενίγου, καθώς εγώ συνεννοήθην μετ’ αυτών· ή ο Ναράντζης, ως φοβείται, ένεκα της διαμαρτυρήσεως των συναλλαγματικών υμών, έχει ανάγκην της βοήθειας αυτής, οπότε εγώ εξουσιοδοτών αυτόν να κάμη χρήσιν τούτων.

φ.2 / Εάν η υπόθεσις αυτή διακανονισθή κατ’ αυτόν τον τρόπον θα πληρώσητε υμείς διά τα οκτακόσια αυτά τάλληρα τόκον 6%, εγώ δε αναλαμβάνω όπως ο ρηθείς τόκος καταβάληται ετησίως υπό του κυρίου Παπαδοπούλου εις την Βενετίαν εις την Κόμισσαν κυρίαν Μοτσενίγου ή εις πρόσωπον, το οποίον ο Κόμης κύριος Μοτσενίγος θα υποδείξη και υμείς θα δίδητε τας επί τούτω πρεπούσας οδηγίας. Είτε, λοιπόν, υμείς θέλετε εξυπηρετηθή διά των χρημάτων τούτων είτε ο Ναράντζης ήθελεν λάβη τα χρήματα διά την εξόφλησιν των διαμαρτυρημένων συναλλαγματικών, θεωρώ αναγκαίον όπως γράψητε

υμείς ευθέως προς τον Κόμητα κύριον Μοτσενίγον, βεβαιώνω ακόμη αυτόν διά της επιστολής αυτής ότι το 6% θα καταβάληται, καθώς ούτος επιθυμεί να καταβάληται, επακριβώς εν Βενετία. Επί τούτου μου φαίνεται ανωφελής οιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνησις... Ιδού δε ό,τι ηδυνήθην να πράξω.

Ας ειπώμεν ακόμη ολίγα διά τον Νάνε. Η αναχώρησίς μου εκ Βιέννης δεν αποτελεί λόγον διά να μη αποστείλη η Στέλλα τον υιόν αυτής ενταύθα διά την εκπαίδευσίν του... Εγνώρισα έναν πρώην Ιησουίτην, όστις έχει εις το οικοτροφείον του δύο εισέτι νεαρούς Μολδαυούς... Εξ όλων των απόψεων, γνωρίσας όλας τας λεπτομερείας, τας σχετικάς προς την εκπαίδευσιν, προυτίμησα το οικοτροφείον τούτο έναντι οιουδήποτε ετέρου. Είναι ακριβότερον, αλλά τα χρήματα επί τέλους θα δαπανώνται επαξίως. Πιστεύω ότι δεν δύναται να μειώση την τιμήν διά να δεχθή τον νέον, κάτω των 200 τζεκινίων ετησίως... Αλλά έναντι αυτών παρέχονται τα πάντα... Εντός δε τριών ετών η ανατροφή του είναι δυνατόν να προβή καλώς διά να μην ειπώ ότι θα φ.2v επιτελεσθή. / Ο αββάς αυτός, είναι θαύμα υπομονής, μορφώσεως και είναι εμπειρότατος του επαγγέλματος της ανατροφής. Ήθη εξαίρετα, καλή και υγιής ηθική, ουδεμία προκατάληψις και πολλή, πλείστη υπόληψις και θρησκεία... Εάν λοιπόν ήθελεν αποφασίση η Στέλλα να αποστείλη τον νέον, ας απευθυνθή προς τους αδελφούς κυρίους Οικονόμου και εις τον Κόμητα κύριον Μοτσενίγον... Ας μοι γράψη δε επί τούτου, ίνα δυνηθώ εγώ δι’ επιστολών να διευθετήσω την υπόθεσιν αυτήν και εκ του μακρόθεν.

Χαιρετώ φίλους, συγγενείς και υπηρέτας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων· και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων και τας ιεράς δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο υιός Ιωάννης

65

No 91

Bucharest, 23 Maggio / 4 Giugno 1812

Sono arrivato in salute. A mezza strada seppi, che il Capo sotto i cui ordini venivo a servire si era S.E. l’ ammiraglio Tchitzakoff, il quale con estesissimi poteri a il comando generale dell’ armata sul Danubio· La mia qualità presso di lui, è quella di Capo e direttore della sua cancelleria p(er) la parte diplomatica. S.E. mi ha chiesto a S.M. I(mperiale)... Gli fu graciosa(ment)e accordato. Sono qui da tre giorni; e dal momento del mio arrivo, sono entrato in attività. Non ho quindi il tempo di scriverle di più. E ignoro le condizioni del posto che occupo,

cioè il trattamento. Spero bene sotto tutti i rapporti; percchè questa conoscenza coll’ ammiraglio fu Ministro della Marina, è antica, ed a Pietroburgo avevo l’ onore di vederlo spesso, senza mai pensare, che verebbe un giorno che io sarei sotto i suoi ordini. La Providenza cosi vuole poicchè la benedizione dei genitori miei è meco, e poicchè il sacro monaco Simeone prega p(er) me, e mi implora un bon1 viaggio... Che questa sacra benedizione, e che queste preghiere mi sieno sempre in ajuto, e n(on) mi abandonino mai.

Qui ho trovato molte conoscenze. Non ho potuto p(er) altro vedere p(er) anco nessuna tranquillamente. Tutto alla sfugita, poicchè c’ è di che essere occupato, e voglio nello stesso tempo usare moderam(ent)e delle mie forze, e della mia salute nel servizio.

I miei saluti cordiali a tutti. Baccio le mani ai zij, e zie. Sia meco lo ripetto la benedizione dei genitori.

Il figlio Giovanni

Scrivo avendo meco il s(igno)r Pobroff, il quale travaglia in questo momento nella stessa mia tavola. Esso si ricorda a Lei, e le manda mille saluti. Lo stesso il S.E. Fonton, che pure è qui.

Αρ. 91

Βουκουρέστιον, 23 Μαΐου / 4 Ιουνίου LC12

Αφίχθην εν υγεία. Εν τω μέσω της διαδρομής επληροφορήθην ότι ο αρχηγός, υπό τας διαταγάς του οποίου επρόκειτο να υπηρετήσω, ήτο η ΑΕ. ο Ναύαρχος Τσιτσαγώφ, όστις έχει, μετ’ ευρυτάτων δικαιοδοσιών, την Γενικήν Διοίκησιν του επί του Δουνάβεως στρατεύματος. Η ιδιότης μου παρ’ αυτώ είναι εκείνη του προϊσταμένου και διευθυντού της Γραμματείας αυτού, κατά το διπλωματικόν αυτής μέρος. Η Α.Ε. εζήτησεν εμέ παρά τη Α.Μ. τω Αυτοκράτορι... Εγένετο ευγενώς τούτο αποδεκτόν. Ευρίσκομαι εδώ από τριών ημερών και από την στιγμήν της αφίξεώς μου ανέλαβον υπηρεσίαν. Δεν έχω όθεν, τον χρόνον να γράψω υμίν περισσότερα. Αγνοώ δε τας συνθήκας της θέσεώς μου, τουτέστιν την προς εμέ συμπεριφοράν. Ελπίζω αυτήν καλήν εξ όλων των απόψεων καθ’ όσον η γνωριμία μου μετά του Ναυάρχου, όστις διετέλεσεν Υπουργός των Ναυτικών, είναι παλαιά, και εν Πετρουπόλει έσχον την τιμήν να συναντώ αυτόν συχνά, χωρίς ποτέ

1. βενετ. αντί buono

να σκεφθώ ότι ήθελεν έλθη μία ημέρα, καθ’ ην θα ηυρισκόμην υπό τας διαταγάς του. Η θεία Πρόνοια βούλεται ούτως, καθ’ όσον η ευλογία των γονέων είναι μετ’ εμού και καθ’ όσον ο ιερομόναχος Συμεών δέεται υπέρ εμού και ικετεύει δι’ ένα καλό ταξίδιον Είθε αυτή η ιερά ευλογία και αυταί αι δεήσεις να υφίστανται πάντοτε εις συνδρομήν μου και ας μη εγκαταλείπουν εμέ ποτέ.

Ηύρον εδώ πολλούς γνωρίμους. Δεν ηδυνήθην όμως να ιδώ επί του παρόντος μετ’ ησυχίας ουδένα. Τα πάντα επί τροχάδην, καθ’ όσον υπάρχει πάντα κάτι, μετά του οποίου είμαι απασχολημένος και θέλω εν ταυτώ να χρησιμοποιήσω μετρίως τας δυνάμεις μου και την υγείαν μου διά την υπηρεσίαν.

Τους πλέον εγκαρδίους χαιρετισμούς προς άπαντας. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων. Ας είναι μετ’ εμού η ευλογία των γονέων.

Ο υιός Ιωάννης

Γράφω έχων πλησίον μου τον κύριον Πομπρώφ, όστις εργάζεται κατ’ αυτήν την στιγμήν εις την τράπεζαν μου. Ούτος ενθυμείται υμών και αποστέλλει προς υμάς απείρους χαιρετισμούς. Το αυτό και η Α.Ε. ο Φοντόν, όστις ωσαύτως ευρίσκεται εδώ.

66

No 92

Bucarest, 30 Maggio / 11 Giugno 1812

Malgrado l’ aria n(on) buona, e la mal proprietà di questo paese, la mia salute si conserva. La coltivo però con somma attenzione. Evito l’ aria della serra. Alle dieci a letto; ed alle cinque della matina in piedi. Non cena. Pranzo sobrio alle tre e mezzo... ed un picciolo bichiere di vino calibrato, ed amaro prima del pranzo. Non mi sono mai portato meglio. Contribuisce a questo l’ influenza morale. S.E. l’ ammiraglio mi colma sempre di bontà. Abito a due passi dalla sua casa, ed il travaglio si fa in casa mia. Mi vuole tutti i giorni alla sua tavola. Ed in una parola servirei sotto questo superiore, e coi subalterni dei quali mi ha lasciato pienissima e liberissima scelta tutta, e tutta la vita mia. Questo Le da la misura, la più giusta della mia situazione. Ella conosce i miei p(rinci)pj ed ella sa che n(on) so dividere il mio ben essere da quello de mie1 genitori, e della famiglia. Se addesso n(on) posso essere ad essi utile, che procurando loro il piacere di sentirmi bene, e contento, chi sa che presto n(on) possi io stesso essere in grado di fargli star meglio col frut-