Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Γ΄

ενθυμήσεις προς όλους τους υπηρέτας και φίλους, Χριστόδουλον, Πέτρον, Ευστάθιον κλπ. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος. Επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

32

No 56

S(an)to Pietroburgo, 24 Giugno/6 Lugliol810

Il numero 42 per la via di Venezia mi fu rimesso dall’ottimo Constantino Naranzi. La presente la spedisco in Italia. E fò voti pel suo sollecito arrivo... La mia salute si ò perfettam(ent)e ristabilita. Anzi sto molto meglio di quello che io mi sentivo prima della mia picciola malattia... Non posso darle nuove ugualmente buone intorno alla mia situazione. Continua ad’ essere la stessa; ed economicam(ent)e parlando, peggiorando invechia Tuttavia n(on) posso dolermi delle promesse sacre colle quali mi si trattiene... Si aspetta d’ ora in ora la pace coi Turchi... Dietro questo av(v)enim(en)to mi viene assicurata una nobile e vantaggiosa collocaz(io)ne nell’ estero... Il Conte Kamensky Generale in capo dell’ armata cominciò la campagna con grande successo. Silistria innespugnabile a capitolato. Batzarzik fu preso d’ assalto. Pesvanoglu che comandava l’ avanguardia fatto prigioniero. Il Principe Kalimakj prigioniero pure... Un Pascia spedito p(er) negoziare. Il nostro Generale che accoglie negoziaz(io)ni e che continua a marciare p(er) dar incontro e battaglia al Visire... Ecco tuti i fatti che fanno sperare prossima la definizione gloriosa della presente guerra... All’ ombra di queste speranze, io pure mi vivo; aspettando, e facendo i forzi giganteskj per non anojarmi aspettando... Prenderò certamente una risoluzione. E tosto, ed allora, e semrecchè ella possa scrivermi d’ una maniera libera e positiva. Per viaggiare ci vogliono tre condizioni. Scoppo. Mezzi. Forze. Le forze esistono; ed io posso fare ancora senza scompanni il giro del globo. I mezzi e lo scoppo mancano p(er) ora... Spero p(er) altro che presto veran(n)o φ.1v in mio soccorso. / Sono vivam(ent)e penetrato sentendo Vittorio sempre nello stesso stato. Ma conoscendolo molto credo che le circostanze ed il tempo lo muterà affatto, e si ristabilirà. Ella non si inquieti; e cerchi nella calma e nella fortezza d’animo, quelle risorsse che momenlan(eamen)te

il tempo le nega. Abbraccio f(rate)llj e sorelle. Baccio le mani ai zij e zie, abbraccio i nipoti ed il nuovo bambino di Marietta. Mi raccomando alle preghiere dell’ ottimo sacromonaco Simeone. Ed imploro la benedizione de miei genitori. La festa del mio nome è stata accompagnata da letizia?... Lo spero nella mia solitudine.

Il figlio Suo Giovanni

A Mosieur Monsieur Ant. M. Comte Capodistrias Chev(allier) de l’ ordre de S(aint) Jean de Jerusalem à Corfou

Αρ. 56

Αγία Πετρούπολις, 24 Ιουνίου / 6 Ιουλίου 1810

Η υπ’ αριθ. 43 επιστολή υμών, μοι απεστάλη μέσω της οδού της Βενετίας από τον εξαίρετον Κωνσταντίνον Ναράντζην. Την παρούσαν αποστέλλω εις την Ιταλίαν. Και κάμω ευχάς διά την ταχείαν άφιξιν αυτής... Η υγεία μου απεκατεστάθη πλήρως. Τουναντίον μάλιστα αισθάνομαι καλυτέρα από ό,τι ήσθανόμην πριν από την ελαφράν ασθένειάν μου... Δεν δύναμαι να μεταφέρω προς υμάς ομοίως, ευχαρίστους ειδήσεις, σχετικώς προς την κατάστασίν μου. Εξακολουθεί να παραμένη η αυτή· και ομιλούντες εξ οικονομικής απόψεως γηράσκει επιδεινουμένη. Μολοντούτο δεν δύναμαι να μεμψιμοιρώ διά τας ιεράς υποσχέσεις, δι’ ων συντηρώσιν εμέ. Αναμένεται από ώρας εις ώραν η ειρήνη προς την Τουρκίαν... Μετά την σύναψιν αυτής έχει εξασφαλισθή δι’ εμέ μία λαμπρά και πλεονεκτική τοποθέτησις εν τω εξωτερικώ... Ο Στρατηγός Κόμης Καμένσκυ, επί κεφαλής του στρατεύματος ήρχισεν την εκστρατείαν μετά μεγάλης επιτυχίας. Η απόρθητος Σιλίστρια παρεδόθη. Το Παζαρτζίκ κατελήφθη εξ εφόδου. Ο Πεσβάνογλου, όστις ήτο διοικητής των εμπροσθοφυλακών συνελήφθη αιχμάλωτος. Ο Πρίγκιψ Καλλιμάχης ωσαύτως αιχμάλωτος... Εις πασάς απεστάλη διά να διαπραγματευθή. Ο Στρατηγός ημών απεδέχθη τας διαπραγματεύσεις και εξακολουθεί την πορείαν του διά να συναντηθή και να συγκρουσθή μετά του Βεζύρη... Ιδού πάντα τα γεγονότα, ένεκα των οποίων ελπίζεται προσεχής, η ευτυχής κατάληξις του παρόντος πολέμου. Υπό την σκιάν των ελπίδων αυτών, εγώ βέβαια ζω, αναμένων και καταβάλλων γιγαντιαίας προσπαθείας

ίνα μη ανιώμαι αναμένων... Θα λάβω βεβαίως απόφασίν τινα και ταχέως· εις το εξής δε υμείς δύνασθε όπως μοι γράφητε κατά τρόπον ελεύθερον και θετικόν. Διά να ταξιδεύση τις απαιτούνται τρεις όροι: σκοπός, μέσα, δυνάμεις. Αι δυνάμεις υπάρχουν και εγώ δύναμαι χωρίς να διαλυθώ να πραγματοποιήσω τον γύρον του κόσμου. Τα μέσα και ο σκοπός επί του παρόντος λείπουν, φ. 1v Ελπίζω όμως ότι ταχέως θα έλθουν εις ενίσχυσίν μου. / Αισθάνομαι βαθείαν ταραχήν μανθάνων ότι ο Βίκτωρ ευρίσκεται πάντοτε εν τη αυτή καταστάσει. Επειδή όμως γνωρίζω καλώς αυτόν, πιστεύω ότι αι περιστάσεις και ο χρόνος θα μεταβάλλουν αυτόν τελείως και θα αποθεραπευθή. Μην ανησυχείτε υμείς· και αναζητήσατε εν τη ηρεμία και εν τη δυνάμει της ψυχής, εκείνα τα μέσα, άτινα προσκαίρως ο χρόνος αρνείται. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων, εναγκαλίζομαι τους ανεψιούς και το νέον τέκνον της Μαριέττας. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του εξαιρέτου ιερομονάχου Συμεώνος. Και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου. Συνωδεύθη υπό χαράς η ονομαστική μου εορτή;... Ελπίζω τούτο εν τη ερημία μου.

Ο Σος υιός Ιωάννης

Προς τον Κύριον Κύριον Αντ. Μ. Κόμητα Καποδίστριαν Ιππότην του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ εις την Κέρκυραν

35

senza nu(me)ro

Svibourg,1 18/30 Luglio 1810

Per fugire la noja, per trarre partiti dalla buona stagione, per vedere la Finlandia, e per muoversi, ho accolto l’offerta gentile di S.E. il s(igno)r Barone di Nicolay, ed avuto il permesso da S.E. il Ministro, mi sono qui reso al cominciare del corrente mese. S.E. il Barone dimora in una sua campagna, la quale per le roccie, per l’acqua, e per alcuni siti pittoreschi assomiglia a Piscopianà. Abito con un’ amico compagno di viaggio una picciola casetta di legno; la quale ricorda nell’ esteriore, e pel suo collocamento l’antica casa di Piscopianà, tranne l’eleganza interiore di

1. Σήμερα ονομάζεται Suomenlina.

questa... Restarò qui alcuni giorni, e tutto al più tardi sarò di ritorno a Pietroburgo per il giorno della Madona... Malgrado la buona stagione, vesto tutto di pano, porto costan(tement)e una flanella; ed oltre anco cuoperta di lana è molto grata la pellicia sopra il letto... La verdura che rimpiazza l’orribile bianchezza della neve; una fresca temperatura autun(n)ale, il cielo spesso nuvoloso, leggiere pioggie, e qualche fulmine; ecco ciò che ricorda in questo paese l’estate, e ciò che fa le delicie di questi uomini sepolti quasi p(er) otto mesi nella neve... La campagna ove mi attrovo pare un asilo filosofico; ed un santtuario di scienze, lettere ed arti. Essa è l’opera del Barone, personaggio di grande rilievo. Fu l’instituttore del defunto Imp(erato)re Paulo P(ri)mo e viaggiò con esso. Gode ora nel declinare della sua vita di un pacifico ritiro, e dei frutti copiosi del suo lungo servire...

Ritornato a Pietroburgo riprenderò il filo de miei pensieri, e de miei calcoli, per trovare la soluzione del problema che mi riguarda. Non potrò pervenire pertanto alla vera risoluzione senza avere dati sufficienti da lei, che aspetto sempre con grande impacienza... La presente la azardo per la via di Constantinopoli. Le ultime nuove che qui abbiamo dell’ armata, annunciano il Visire circondato a Sumlia2, ed implorare la pace. V’ ebbe un corriere ripartito da Pietroburgo nello spacio di poche ore... φ. 1v e la voce pubblica assicura imminente la pace. / La mancanza totale di lettere sue, mi fa temere costà maggiori angustie, e quindi l’impossibilità forse di farle giungere mie lettere per la via del continente Italico.... Quando un tanto soffrire avrà fine? I fogli pubblici parlano di coppiosi approviginamenti. Ma qual fiducia ai fogli? Non credo e non crederò a nessuna nuova, se n(on) la vedrò scritta da lei... Compattendo e sperando, ed aspettando, si passa male assai il tempo. Io compat(to) con mille e mille progetti differenti, e spero, ed aspetto. Non ne avrò che un solo; ed esso sarà di facile esecuzione, quando n(on) avrò più ad aspettare ulteriormente, e quando ella mi scriverà con precisione le cose di costà. Epoca che riunirà in se stessa le migliori mie speranze.

Trattanto godo di una ottima salute; e cerco di conservarla. Non vorrei per altro passare un terzo inverno in questa lattitudine. Non è che il freddo mi faccia male; ma è che il genere di vita al quale il freddo costringe, n(on) mi troppo conviene.

I soliti saluti, a tutti gli amici e parenti; abbraccio f(rate)llj e sorelle e cognati e nipoti. Mi ricordi ai buoni nostri amici di casa. Mi raccomando alle preghiere del sacromonaco Simeone. Ed imploro sempre a mio soccorso la benedizione de miei genitori.

Il figlio Giovanni

2. αντί Sumla, άλλως Πρεσλάβα.

Άνευ αριθμού

Σβίμπουργκ, 18/30 Ιουλίου 1810

Διά να αποφύγω την ανίαν, διά να επωφεληθώ της ωραίας εποχής, διά να γνωρίσω την Φινλανδίαν και διά να κινηθώ, απεδέχθην την ευγενή πρόσκλησιν της Α.Ε. του Βαρώνου κυρίου Νικολάϊ και αφού έλαβον την άδειαν παρά της Α.Ε. του Υπουργού, αφίχθην ενταύθα κατά τας αρχάς του τρέχοντος μηνός. Η Α.Ε. ο Βαρώνος διαμένει εις μίαν εξοχήν, ήτις λόγω των βράχων, του ύδατος και γραφικών τινων τοποθεσιών ομοιάζει προς τα Επισκοπιανά. Κατοικώ μεθ’ ενός φίλου, συντρόφου εις το ταξίδιον, εις έναν ξύλινον οικίσκον, όστις κατά την εξωτερικήν όψιν ανακαλεί εν τη μνήμη την παλαιάν οικίαν εις τα Επισκοπιανά, εξαιρουμένης της εσωτερικής κομψότητος της οικίας ταύτης... θα παραμείνω επί τινας ημέρας και θα επιστρέψω εις την Πετρούπολιν το βραδύτερον κατά την εορτήν της Παναγίας... Μολονότι ο καιρός είναι ωραίος είμαι ενδεδυμένος εις τα μάλλινα,, φορώ αδιακόπως μίαν φανέλλαν και εκτός του μαλλίνου κλινοσκεπάσματος είναι πολύ ευχάριστον και το γουναρικόν επί της κλίνης... Η χλόη, ήτις αναπληροί την φοβεράν λευκότητα της χιόνος· μία δροσερά φθινοπωρινή θερμοκρασία, ο συχνά νεφελώδης ουρανός, αι ελαφραί βροχαί και κάποιος κεραυνός· ιδού ό,τι ενθυμίζει εν τη χώρα ταύτη το θέρος και ό,τι αποτελεί την ευχαρίστησιν εις αυτούς τους επί οκτώ μήνας τεθαμμένους εν τη χιόνι ανθρώπους... Η εξοχή, εν η ευρίσκομαι, ομοιάζει προς φιλοσοφικόν καταφύγιον και προς ιερόν των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών... Τούτο είναι έργον του Βαρώνου, προσωπικότητος υψηλής περιωπής. Υπήρξεν ο παιδαγωγός του αποθανόντος Αυτοκράτορος Παύλου Α΄ και εταξίδευσεν μετ’ αυτού. Νυν, εις την δύσιν της ζωής του, απολαμβάνει της ειρηνικής απομακρύνσεως εκ της υπηρεσίας και των αφθόνων καρπών της μακράς υπηρεσίας μου.

Αφού επανέλθω εις την Πετρούπολιν θα επαναλάβω την σειράν των σκέψεων και των υπολογισμών, ίνα εύρω την λύσιν του προβλήματος, όπερ αφορά εις εμέ. Δεν θα δυνηθώ εν τούτοις να επιτύχω την αληθή λύσιν χωρίς να έχω λάβη παρ’ υμών επαρκή στοιχεία, άτινα αναμένω μετά μεγίστης ανυπομονησίας... Διακινδυνεύω την αποστολήν της παρούσης επιστολής διά της οδού της Κωνσταντινουπόλεως. Αι τελευταίαι ειδήσεις, τας οποίας έχομεν από το στράτευμα, αναγγέλλουν τον Βεζύρην περικυκλωμένον εις Σούμλα και εκλιπαρούντα την ειρήνην. Αφίχθη είς ταχυδρόμος, όστις εις διάστημα ολίγων ωρών ανεχώρησεν εκ Πετρουπόλεως. Η κοινή γνώμη δε διαβεβαιοί φ. 1v ως επικειμένην την ειρήνην. / Η παντελής έλλειψις υμετέρων επιστολών εμβάλλει εμέ εις φόβον, ότι μεγαλύτεραι δυσχέρειαι αυτόθι υφίστανται και επομένως αδυναμία όπως αφιχθώσιν αι επιστολαί μου διά της Ιταλίας...

Πότε θα λάβη τέλος η ταλαιπωρία αυτή; Αι εφημερίδες ομιλώσιν περί αφρόνων εφοδιασμών. Αλλά οποία πίστις εις τας εφημερίδας; Δεν πιστεύω και δεν θα πιστεύσω εις ουδεμίαν είδησιν, εάν δεν ιδώ αυτήν γεγραμμένην υφ’ υμών... Αγωνιζόμενος και ελπίζων και αναμένων διέρχεται τις κακώς τον χρόνον αυτού. Εγώ αγωνίζομαι προς χιλιάδας διαφορετικών σχεδίων και ελπίζω και αναμένω. Δεν θα έχω εξ αυτών παρά μόνον εν και τούτου η πραγμάτωσις θα είναι ευχερής, όταν θα έχω παύσει πλέον να αναμένω και όταν υμείς μοι γράψητε επακριβώς τα αυτόθι συμβάντα. Εποχή, ήτις ήθελεν συνενώση εν εαυτή τας καλλιτέρας ελπίδας μου.

Εν τω μεταξύ χαίρω εξαιρετικής υγείας και επιζητώ όπως διατηρήσω αυτήν. Δεν θα ήθελον εξ άλλου όπως διέλθω και τρίτον χειμώνα εις τούτα τα γεωγραφικά πλάτη. Δεν είναι το ψύχος, αυτό το οποίον μου προξενεί κακό· αλλά το είδος της ζωής, το οποίον το ψύχος επιβάλλει, δεν μου αρμόζει πολύ.

Τους συνήθεις χαιρετισμούς προς άπαντας τους φίλους και συγγενείς· εναγκαλιζομαι αδελφούς και αδελφάς, ανδραδέλφους και ανεψιούς. Υπενθυμίσατέ μοι εις τους καλούς φίλους της οικογενείας. Συσταίνω εαυτόν εις τας δεήσεις του ιερομονάχου Συμεώνος. Και επικαλούμαι την ευλογίαν των γονέων μου.

Ο υιός Ιωάννης

34

No 61

S(an)to Pietroburgo, 12/24 Agosto 1810

L’ arrivo di Benacky accellerò il mio ritorno da Sviburgo, ove p(er) alcuni giorni andai a respirare aria libera. Le scrissi stando in quella campagna. Non ripetto quella lettera; essa non conteneva die le notizie della mia buona salute e quella delle mie occupazioni campestri. La salute si conserva tutt’ ora buonissima ed ora ritorno alla vita cittadina. Essa n(on) è tanto agradevole quanto utile. Utilità non presente. Ma promessa e riconfermata a prima occasione. La più lontana quella della pace coi Turckj Non è segnata... Vi furono proposizioni.. . ma le battaglie continuano, e sempre a nostra gloria e con grandi progressi.

Benacky mi a rimosso tutte le di lei lettere. Chiriaco alla fine arrivato con sua moglie me ne consegnò delle altre. Tutte di antica data,

ma tutte sempre per me preziosissime. La Stella, Marietta e le sorelle monache mi scrissero pure. Se non rispondo particola(rment)e a cadauna, questo è perchè in tanta distanza egli è affatto impossibile di conservare una corrispondenza moltiplicata. Lo farò quando sarò avvicinato a Corfù di mille verste. Intanto la prego di dire a cadauna delle sorelle che i loro caratteri mi sono stati carissimi; e che se il Cielo vuol benedire le di loro speranze ed i miei voti, avrò presto la consolaz(io)ne di iscriverle ad esse delle lunghe lettere.

Sono afflitissimo sentendo Vittorio sempre am(m)alato. Io n(on) dispero p(er) altro della sua guarigione. Conosco a fondo il suo temperamento, e la sua organizazione. L’ età, il tempo, ed il cangiamento delle circostanze potranno guarirlo. Intanto n(on) bisogna contrariarlo. E tutto al più dovrebbesi procurargli una distrazione. Ella giudica assai bene che la sola vergogna lo confinò nella sua camera. Ed io aggiungo che da una tale solitudine derivano tutte le altre stravaganze. Bisognerebbe vincere questa vergogna con molta industria. L’ occasione esterna quando sia propicia potrà fornirne i mezzi... Con questo proponimento gli scrissi più d’ una lettera. M’ accorgo dal riscontro dei numeri ohe esse andarono smarite; ripetterò a prima apertura, e quando avrò la φ.1v sicurezza che potran(n)o arrivare. / Prevengo oggi (come lo feci l’ anno passato con altre lettere che suppongo perdute) le questioni che la famiglia vuol indirizarmi intorno a matrimonio.

Consento, e desidero vivam(ent)e che uno dei f(rate)Ilj si mariti. Quando Viaro n(on) voglia io propongo, e prego Agostino. In lui trovo tutto ben combinato... Amore di Patria, di nazione, e di famiglia. Complessione, sagiezza, carattere... se a diffetti, tutti ne abbiamo... E quelle qualità che gli possono mancare p(er) essere un ottimo padre di famiglia, cioè economia ed attività; gli altri f(rate)llj possono prestargliene. Viaro potrà fare l’ economo, e Zorzi l’ attivo... Io farò tutto quello che voranno, e credo di aver fatto qualche cosa sin’ora almeno colla mia condotta, coll’ esempio, e forse potrò un giorno coi fatti! Le intenzioni ed il buon cuore ci sono; non dipende da me tutto il resto. Io sono qui. E se dovrò fare una carriera, p(er) non perdere inutilmente, il tempo, il denaro, e le tatiche qui spese, dovrò ancora p(er) qualche tempo vagare p(er) il mondo... In paese straniero, matrimonio di famiglia, quale si convenga alla nostra, n(on) è conciliabile. Io dunque n(on) devo nè posso pensarci.

Dirò di più; quello cioè che ho ripettuto con altro mie lettere... Io potrei fare un matrimonio di mia convenienza particolare. Trovare i dotti, qualità, ed acesso maggiore a più splendilo stato; ma sempre in Russia, p(er) qui vivere, e morire... Tutto questo n(on) si combina coi miei principj. Voglio essere libero p(er) disponere de miei giorni

ove più mi conviene, ed ove il mio star meglio potrà essere di qualche utilità anco alla famiglia. Quando io avessi una famiglia a me in questa latitudine. Qual vantaggio reale, e quale compiacenza avran(n)o i miei genitori ed i miei f(rate)llj?... Veranno essi a dividere meco la mia fortuna? Ho una esperienza assai contraria a questa possibilità? Eccola in poche parole la mia opinione, i miei p(rinci)pj, le traccie costanti della mia condotta.

L’ ultimo suo numero è 48 dei 27 Ap(ri)le / 9 Maggio... Ulteriori notizie di costà n(on) ne abbiamo. I fogli publici n(on) ne parlano... Se ella volesse essere particol(arment)e conosciuto dal s(ignor) C(ommissa)rio φ. 2 Leseps. Io qui conosco particol(arment)e / persone rispettabili che sono molto legate al di lui f(rate)llo, qui Console. Potrei aprirmi una relaz(io)ne. E per lei delle lettere di molta efficacia... Ella mi scriva.

Il nostro Benacky abita nella stessa casa ove pure io mi trovo. Lo veggo spesso. E cerco di essergli utile p(er) quanto posso. Credo p(er) altro che le nostre conservaz(io)ni notturne n(on) andranno molto alla lunga... Poicchè esso ama le compagnie ove si trova il giorno colle carte alla mano, ed io amo di ritirarmi p(ri)ma della mezza notte... Ma ognuno vivrà alla sua maniera. Minziaky pure è qui; ed esso è mio compagno di allogio. Lo ho costituito mio generale economo; e di fatto dopo questa riforma ho guadagnato più di 60 rubli al mese di risparmj... Mi rubavano, ed io p(er) negligenza mi lasciavo rubare. Con tutte queste economie la bilancia n(on) si radrizza. Ed io insisto percchè a tanto scuopo2 venga in mio soccorso la beneficienza Imperiale. Non dispero di un buon successo. Mocenigo va arrivare. Ed esso pure mi scrisse di trovargli presso di me un quartierino. È solo. La famiglia restò malsana in Italia.

Quando avrò delle buone nuove da lei?... E quando io potrò mandarle le mie?. .. Questa è la p(ri)ma e la più grande idea che mi occupa tutti i giorni... Vorrei alla fine cessar di desiderare.

I soliti saluti a tutti gli amici. Baccio le mani a zij e zie; complimenti a tutti quanti. Abbracio f(rate)llj e sorelle. Imploro sempre la benedizione dei genitori, e mi raccomando alla pietà del sacromonaco Simeone.

Il Siglio Suo G(iovanni)

Quantunque ci sia la guerra ho già fatto passare a Constantinopoli a quest’ora sei mie lettere. Alcune le so arrivate e rimesse costà dal

2. πιθανή ανάγνωση

s(ignor) Barone Hips a s(ignor) Debiasi. Attendo con impacienza risposta a quelle lettere.

[Στα περιθώρια του φ.1 υπάρχουν διάφορες σημειώσεις, πιθανώς γραμμένες από το χέρι του Α.Μ. Καποδίστρια]:

No 61

No 58 (2 δυσανάγνωστες λέξεις) No. 62 Co(n)s(tanino)p(o)li

No. 63 idem

59 Pap(adopu)lo 60 Naranzi

No. 58 10/24 A(gos)to

Αρ. 58

Αγία Πετρούπολις, 12 / 24 Αυγούστου 1810

Η άφιξις του Μπενάκη επέσπευσεν την επιστροφήν μου εκ Σβίμπουργκ ένθα μετέβην επί τινας ημέρας, ίνα αναπνεύσω καθαρόν αέρα. Ευρισκόμενος εν τη εξοχή ταύτη έγραψα προς υμάς. Δεν επαναλαμβάνω την επιστολήν εκείνην· αύτη δεν περιείχεν ειμή ειδήσεις περί της καλής υγείας μου και εκείνας περί των αγροτικών ενασχολήσεών μου. Η υγεία μου διατηρείται μέχρι της ώρας ταύτης εξαίρετος και νυν επιστρέφω εις την ζωήν της πόλεως. Αυτή δεν είναι τόσον ευχάριστος, όσον επωφελής. Ωφέλεια όχι διά το παρόν. Αλλ’ υποσχεθείσα και επιβεβαιωθείσα εις πρώτην ευκαιρίαν. Η πλέον μακρυνή είναι εκείνη της ειρήνης προς τους Τούρκους... Δεν υπεγράφη... Υπήρξαν προτάσεις... Όμως αι μάχαι συνεχίζονται και πάντοτε προς δόξαν ημών και μετά μεγάλων επιτυχιών.

Ο Μπενάκης μοι ενεχείρισεν πάσας τας επιστολάς υμών. Ο Κυριακός, όστις αφίχθη επί τέλους μετά της συζύγου του, μοι ενεχείρισεν και τας λοιπάς. Πάσαι παλαιάς ημερομηνίας, αλλά πάντοτε πολυτιμώτατοι. Η Στέλλα, η Μαριέττα και αι αδελφαί μοναχαί μοι έγραψαν ωσαύτως. Εάν δεν απαντώ προς εκάστην ιδιαιτέρως, τούτο διότι ένεκα της μεγάλης αποστάσεως είναι τελείως αδύνατον να διατηρήση τις πολλαπλή αλληλογραφίαν. Θα πράξω τούτο όταν θα προσεγγίσω κατά χίλια βέρστια την Κέρκυρα. Εν τω μεταξύ παρακαλώ υμάς όπως ανακοινώσητε εις μίαν εκάστην των αδελφών ότι αι επιστολαί αυτών υπήρξαν προσφιλέστατοι και ότι αν ο Θεός ήθελεν ευλογήση τας ελπίδας αυτών και τας ευχάς μου θα έχω συντόμως την παραμυθίαν του γράφειν προς αυτάς μακράς επιστολάς.

Αισθάνομαι μεγάλην θλίψιν μανθάνων ότι ο Βίκτωρ είναι πάντοτε ασθενής. Εγώ όμως δεν απελπίζομαι περί της ιάσεως αυτού. Η ηλικία, ο χρόνος και η μεταβολή των περιστάσεων δύνανται όπως θεραπεύσωσιν αυτόν. Εν τω μεταξύ δεν πρέπει να εναντιούμεθα προς αυτόν. Μάλλον δε θα ήρμοζεν να τω παράσχωμεν απασχόλησίν τινα. Υμείς καλώς κρίνετε ότι μόνη η εντροπή εξώρισεν αυτόν εις το δωμάτιόν του. Εγώ δε προσθέτω ότι από μίαν τοιαύτην απομόνωσιν προέρχονται πάσαι αι λοιπαί ιδιοτροπίαι θα έπρεπεν να καταβληθή κάθε προσπάθεια ίνα υπερνικηθή η εντροπή ταύτη. Η εξωτερική αιτία όταν είναι ευνοϊκή δύναται όποος προμηθεύση τα μέσα... Προς τον σκοπόν αυτόν έγραψα προς αυτόν μίαν επιστολήν. Αντιλαμβάνομαι διά της παραβολής των αριθμών των επιστολών ότι αυταί απωλέσθησαν· θα τας επαναλάβω εις την πρώτην ευκαιρίαν και όταν θα έχω την βεβαιότητα ότι αι φ. 1v επιστολαί δύνανται να αφιχθώσιν. / Προκαταλαμβάνω σήμερον (όπως έπραξα, και κατά το παρελθόν έτος δι’ ετέρων επιστολών, τας οποίας υποθέτω απωλεσθείσας) τα ζητήματα, άτινα η οικογένεια προυτίθεται να εκθέση προς εμέ σχετικώς προς τον γάμον.

Συναινώ και επιθυμώ ζωηρώς όπως είς των αδελφών νυμφευθή. Εάν δεν επιθυμή ο Βιάρος, προτείνω και παρακαλώ τον Αυγουστίνον. Εν τω προσώπω αυτού ευρίσκω τα πάντα συζευγμένα. Έρως προς την πατρίδα, προς το έθνος και την οικογένειαν. Κράσις, σύνεσις, χαρακτήρ... Εάν έχη ελαττώματα, όλοι έχομεν... Αυτάς δε τας ιδιότητας, αίτινες δυνατόν να λείπουν ίνα καταστή ούτος εξαίρετος αρχηγός οικογενείας, τουτέστιν την οικονομίαν και την δραστηριότητα, αυτάς δύνανται να τω παράσχωσιν οι άλλοι αδελφοί... Ο Βιάρος δύναται να αναλάβη την οικονομίαν και ο Γεώργιος την εμπορικήν δραστηριότητα... Εγώ θα πράξω παν ό,τι επιθυμήσουν και πιστεύω ότι μέχρι της ώρας ταύτης προσέφερον κάτι τουλάχιστον διά της συμπεριφοράς μου, διά του παραδείγματός μου και ίσως δυνηθώ ημέραν τινά και διά των πράξεών μου! Αι προθέσεις και η καλή διάθεσις υπάρχουν· δεν εξαρτάται από εμέ παν το λοιπόν. Εγώ ευρίσκομαι ενταύθα. Εάν δε οφείλω να σταδιοδρομήσω διά να μην απολέσω ανωφελώς τον χρόνον, τα χρήματα και τους καταβληθέντας ενταύθα κόπους, οφείλω επί χρονικόν εισέτι διάστημα να περιπλανηθώ ανά τον κόσμον... Εις χώραν ξένην γάμος δι’ οικογένειαν, ήτις να αρμόζη, προς την ιδικήν μας, δεν είναι επιτρεπτός. Όθεν εγώ δεν οφείλω, ουδέ δύναμαι να αποβλέπω εις τοιούτον τι.

Θα ειπώ επί πλέον τούθ’ όπερ επανέλαβον δι’ ετέρων επιστολών μου..., Θα ηδυνάμην να συνάψω γάμον, ιδιαιτέρας ωφελείας δι’ εμέ. Ήθελον επιτύχη προίκαν, ποιότητα και είσοδον ευκολωτέραν εις μίαν πλέον λαμπράν κατάστασιν· αλλά πάντοτε εν τη Ρωσία, διά να ζήσω και να πεθάνω ενταύθα... Πάντα ταύτα δεν συμφωνούν προς τας αρχάς μου. Θέλω να είμαι ελεύθερος, ίνα διαθέσω τας ημέρας μου όπου μοι συμφέρει και όπου η ιδική μου

καλλιτέρα κατάστασις θα ηδύνατο να είναι επωφελής διά την οικογένειαν. Εάν εγώ αποκτήσω οικογένειαν εις αυτά τα γεωγραφικά πλάτη, οποίον πραγματικόν πλεονέκτημα και οποίαν ευχαρίστησιν ήθελον λάβη οι γονείς μου και οι αδελφοί μου;... Θα έλθουν αυτοί να μοιρασθούν μετ’ εμού την τύχην μου; Έχω εμπειρίαν τινά αρκούντως αντίθετον προς την δυνατότητα αυτήν! Ιδού εν ολίγοις λόγοις η ιδική μου γνώμη, αι ιδικαί μου αρχαί, τα σταθερά δείγματα της συμπεριφοράς μου.

Η τελευταία επιστολή υμών είναι η υπ’ αριθ. 48 της 27 Απριλίου / 9 Μαΐου... Μεταγενέστεροι ειδήσεις εκ των αυτόθι δεν έχομεν. Αι εφημερίδες δεν γράφουν. Εάν υμείς επιθυμήτε να γνωρισθήτε προσωπικώς μετά του κυρίου φ.2 Επιτρόπου Λεσέψ, γνωρίζω προσωπικώς / αξιοσέβαστα πρόσωπα, τα οποία είναι λίαν συνδεδεμένα μετά του αδελφού αυτού, προξένου ενταύθα. Θα ηδυνάμην να συνάψω σχέσιν τινά και να εξασφαλίσω δι’ υμάς επιστολάς μεγάλης αποτελεσματικότητος. Γράψατέ μοι σχετικώς.

Ο ημέτερος Μπενάκης κατοικεί εν τη αυτή οικία όπου και εγώ ευρίσκομαι. Βλέπω συχνά αυτόν. Επιζητώ δε όπως είμαι χρήσιμος εις αυτόν, καθ’ όσον δύναμαι. Πιστεύω εξ άλλου ότι αι νυκτεριναί συνομιλίαι δεν θα διαρκέσουν επί πολύ... καθ’ όσον αυτός αρέσκεται εις τας συντροφίας, όπου ευρίσκεται την ημέραν με τα χαρτιά ανά χείρας, και εγώ αγαπώ να αποσύρωμαι πριν από το μεσονύκτιον. Όμως έκαστος ας ζήση κατά τον εαυτού τρόπον. Ο Μιντζιάκης ωσαύτως είναι εδώ· και αυτός είναι συγκάτοικός μου. Κατέστησα αυτόν γενικόν οικονόμον μου· και όντως μετά την μεταρρύθμισιν αυτήν εξοικονόμησα πλέον των 60 ρουβλίων μηνιαίως... Με έκλεπτον και εγώ εξ αδιαφορίας επέτρεπα να με κλέπτουν. Δι’ όλων αυτών των οικονομιών δεν διορθούται ο ισολογισμός... και εγώ επιμένω όπως προς τον σκοπόν αυτόν έλθη προς συνδρομήν μου η Αυτοκρατορική αγαθοεργία. Δεν απελπίζομαι διά μίαν καλήν επιτυχίαν. Ο Μοτσενίγος πρόκειται να αφιχθή. Και αυτός μοι γράφει ωσαύτως όπως εύρω δι’ αυτόν ένα μικρόν δωμάτιον πλησίον εμού. Είναι μόνος. Η σύζυγος αυτού παρέμεινε ασθενούσα εις Ιταλίαν.

Πότε θα λάβω καλάς ειδήσεις παρ’ υμών;... Και πότε θα δυνηθώ να αποστείλω υμίν τας ιδικάς μου;... Αυτή είναι η πρώτη και η μεγαλύτερα σκέψις, ήτις απασχολεί εμέ καθ’ απάσας τας ημέρας.... Θα ήθελα επί τέλους όπως παύσω να επιθυμώ.

Τους συνήθεις χαιρετισμούς προς όλους τους φίλους. Ασπάζομαι τας χείρας των θείων, φιλοφρονήσεις προς άπαντας. Εναγκαλίζομαι αδελφούς και αδελφάς. Επικαλούμαι πάντοτε την ευλογίαν των γονέων και συσταίνω εαυτόν εις την ευσέβειαν του ιερομονάχου Συμεώνος.

Ο Σος υιός Ιωάννης

Καίπερ ο πόλεμος συνεχίζεται απέστειλα μέσω της Κωνσταντινουπόλεως

τας επιστολάς μου. Γνωρίζω ότι ένιαι αφίχθησαν και ανελήφθησαν παρά του αυτόθι Βαρώνου κυρίου Χιπς και του κυρίου Δεβιάζη. Αναμένω μετ’ ανυπομονησίας απάντησιν προς τας επιστολάς εκείνας.

Άνω: No 61, No 58 (2 δυσανάγνωστες λέξεις) , No 62 Κωνσταντινούπολή, No 63 το αυτό, No 59 Παπαδόπουλος, No 60 Ναράντζης.

Κάτω: No 58, 10/24 Αυγούστου.

35

No 59

S(anto) Pietroburgo, 5/17 Settembre 1810

I due numeri 51, e 52 mi sono stati rimessi dall’ amico Naranzi di Genova. Aspettavo migliori notizie generali. Quelle della famiglia sono sodisfacenti, sebbene lo stato di Vittorio lacera al cuore. Tempo ed av(v)enimenti potrano cangiarlo. Non bisogna disperare. Benackj è qui. Abita meco con Minziakj; faciamo famiglia; si tempra cosi le reciproche noje, e si agevolano i reciproci serviggi1. Gianaco fu accolto nell’ instituto de Paggi; per ora a spese del suo zio. Il posto è onorevole; gli si ap(p)re una carriera onorevole; suo zio porterà però grave peso.

La mia salute è ottima. La mia situazionne la stessa; dei gradi però di maggiore attività; qualche ulteriore travaglio ben accolto; onorato eziandio di comandi supremi obediti con grandimento dell’ alto comitente. Tutto questo prova che Quello a cui mi importa di essere noto non ignora nò la mia esistenza, nò il mio zelo, nò il poco che far posso. Vorrei anco che tutte le mie circostanze gli fossero note... Lo saranno, lo spero, nel volger di alcuni giorni. Il numero suo 5 1 bencchè replicato giunse opportuno a questo effetto... Il Barone d’ Hips, scrisse, che le lettere da me spetitegli per lei furono inviate a s(ignor) Debiasi. A quest’ ora ella deve averne ricevuto per lo meno cinque. Se la pace come eredesi, sarà fatta, la nostra corrispondenza per Constantinopoli non soffrirà ritardi. Sarandopulo mi scrisse, e Benackj mi parlò di lui. Conosco le carte che esso ha già spedito. Sono state presentale. E parlassi avantagiosamente. Non gli prometto alcun successo... Se esso qui fosse in persona adoperando la sua industria e le sue grazie potrebbe forse spe-

1. αντί servizio