Στην ενότητα αυτή προτείνονται ιστορικοί περίπατοι σε πόλεις που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του Ι. Καποδίστρια (Κέρκυρα, Αίγινα, Ναύπλιο). Με βάση τα σημεία ενδιαφέροντος που σημειώνονται σε κάθε πόλη, ο επισκέπτης -πραγματικός ή εικονικός- μπορεί να περιηγηθεί στην κάθε πόλη, ή να χρησιμοποιήσει τους σταθμούς αυτούς ως αφετηρία για την εκπόνηση ενός εκπαιδευτικού σεναρίου. Οι πληροφορίες για τα σημεία ενδιαφέροντος μπορούν να εμπλουτιστούν και με τη χρήση τεκμηρίων από άλλες περιοχές της βάσης (π.χ. Αρχιτεκτονική, Τέχνη, Ο Ι. Καποδίστριας κ.λπ).
[Οι χάρτες είναι διαδραστικοί, κάντε κλικ στα μωβ στοιχεία]
Η εποχή του Ι. Καποδίστρια υπήρξε για την Κέρκυρα μια εποχή έντονων αλλαγών, καθώς το νησί πέρασε από μια μακραίωνη περίοδο κυριαρχίας των Βενετών σε διαφορετικές πολιτικές κυριαρχίες (γαλλική, ρωσική, γαλλική, αγγλική). Εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης στην Αδριατική, η Κέρκυρα αποτέλεσε για ένα διάστημα πέντε τουλάχιστον αιώνων, διοικητικό κέντρο των Επτανήσων. Στρατιωτική αλλά και εμπορική βάση χάρη στο λιμάνι της, προστατευμένη από δυο εντυπωσιακά οχυρωμένα φρούρια, η πόλη αναπτύχθηκε εντός των τειχών καταλαμβάνοντας μια έκταση περίπου 260 στρεμμάτων. Ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη, με πληθυσμό που έφτανε τις 15.000 στα τέλη του 18ου αιώνα, υπήρξε ένα χωνευτήρι διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων και πολιτισμών, καθώς κατοικούνταν από μια πλειοψηφία ορθόδοξων κατοίκων, αλλά και από καθολικούς και Εβραίους.
Η Κέρκυρα, με τους στενούς δρόμους και τα ψηλά κτήρια, με τις δεκάδες εκκλησίες, αλλά και με τις διάσπαρτες κατοικίες αριστοκρατών, διέθετε μοναστήρια-εκπαιδευτήρια με αξιόλογες βιβλιοθήκες, μεγαλοπρεπή δημόσια κτήρια (κατοικίες βενετών αξιωματούχων, στρατώνες, νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, ενεχυροδανειστήριο), τέσσερις λέσχες, καθώς και το φημισμένο λυρικό θέατρο του San Giakomo. Διέθετε επίσης δεκάδες ποικίλα εμπορικά καταστήματα με αυξημένη εμπορική κίνηση, αλλά και κάποιες βιοτεχνίες, φαρμακεία, αργυροχρυσοχοεία, ενώ στα χρόνια των δημοκρατικών Γάλλων απέκτησε και το πρώτο τυπογραφείο.
Στη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης, στην Αίγινα κατέφυγαν πρόσφυγες από την Αθήνα και από άλλες εμπόλεμες περιοχές, όπως πχ. τα Ψαρά, που καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1824. Σύμφωνα με μαρτυρίες, τις παραμονές της άφιξης του Καποδίστρια, το 70% του πληθυσμού ήταν πρόσφυγες από το Μωριά, τη Ρούμελη, τα νησιά.
Τον Απρίλιο του 1827 η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εξέλεξε τον Ι. Καποδίστρια Κυβερνήτη της Ελλάδας για επτά χρόνια και όρισε την Αίγινα ως έδρα της διοίκησης μέχρι τον Οκτώβριο του 1828, οπότε η έδρα μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο.
Όταν, αρχές Ιανουαρίου του 1828, ο Καποδίστριας αποβιβάστηκε στην Περιβόλα, η χώρα της Αίγινας ήταν κακοχτισμένη, με φτωχικά σπίτια και στενούς δρόμους. Εξαίρεση αποτελούσε ο εμπορικός δρόμος του λιμανιού, όπου υπήρχαν κάποια μαγαζιά, λίγα καφενεία, δύο ξενοδοχεία κι ένα ζαχαροπλαστείο. Υπήρχαν επίσης διάσπαρτα κάποιες μεγάλες κατοικίες που είχαν κτίσει εύποροι πρόσφυγες.
Στο σύντομο διάστημα που παρέμεινε ο Καποδίστριας στην Αίγινα, η όψη της πόλης άρχισε να αλλάζει, καθώς παλαιά οικοδομήματα επισκευάστηκαν και νέα κτήρια χτίστηκαν για να στεγάσουν τις νέες υπηρεσίες και τους υπαλλήλους του κράτους. Μετά το 1830, που άρχισε να αναπτύσσεται και πάλι η ναυτιλία και το εμπόριο, η πόλη άρχισε να παίρνει την όψη μιας εμπορικής πόλης, ππου αναπτυσσόταν πάνω στα χνάρια της αρχαίας πόλης γύρω στο παλιό λιμάνι.
Το καλοκαίρι του 1829, το Ναύπλιο ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους με απόφαση της Δ’ Εθνοσυνέλευσης του Άργους. Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας επιδίωξε άμεσα να οργανώσει μια πόλη, που ακόμα βρισκόταν σε χαοτική κατάσταση μετά τα δεινά του πολέμου και των εσωτερικών της συγκρούσεων, προκειμένου να μπορέσει να υποδεχθεί τους θεσμούς ενός σύγχρονου κράτους.
Χαρακτηριστικό της καποδιστριακής περιόδου ήταν η έντονη ανοικοδόμηση και η αύξηση του πληθυσμού. Εκτός από την κυβέρνηση, στο Ναύπλιο εγκαταστάθηκε στρατός, δημόσιοι υπάλληλοι, ξένοι διπλωμάτες, έμποροι και ομογενείς από το εξωτερικό. Πρώτο μέλημα του Κυβερνήτη ήταν ο καθαρισμός της πόλης από τους σωρούς των ερειπίων, η επισκευή κτηρίων για να στεγάσουν διοικητικές λειτουργίες, η δημιουργία δικτύων ύδρευσης και αποχέτευση, η υγειονομική περίθαλψη των πολιτών αλλά και των στρατιωτών.
Προκειμένου να εκσυγχρονιστεί η πόλη και να πάρει τη μορφή μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας πραγματοποιήθηκε πολεοδομικός σχεδιασμός, άνοιξαν και πλακοστρώθηκαν δρόμοι, επισκευάστηκαν οι οχυρώσεις, αλλά και κατεδαφίστηκαν τα σαχνισιά, χαρακτηριστικό στοιχείο της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.
