Υλικά τεκμήρια

Πρόκειται για μια χαλκογραφία που βρίσκεται στο Μουσείο Καποδίστρια αλλά και στο Ιστορικό Μουσείο και που παριστάνει μαρμάρινη προτομή του Καποδίστρια, έργο του Γεράσιμου Πιτζαμάνου (1787-1825), ο οποίος, όπως φαίνεται, εκτός από την αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική, ασχολήθηκε και με τη γλυπτική.

Στη βάση της σχεδιασμένης προτομής, στην εμπρόσθια όψη, είναι χαραγμένη η επιγραφή: ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ / ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ / ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ / Ο ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΣ. Στην αριστερή πλαϊνή πλευρά της προτομής, με μικρότερα γράμματα, αναφέρεται: ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ / ΠΙΤΖΑΜΑΝΟΣ / ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΥΣ / ΕΠΟΙΕΙ. Επίσης με μεγάλα γράμματα,  λίγο κάτω από την προτομή, υπάρχει η φράση: ΤΕΚΜΗΡΙΟΝ ΣΕΒΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ.

 Λίγο πάνω από το περιθώριο της χαλκογραφίας, με μικρά γράμματα, αναγράφονται, κάτω αριστερά: Roma 1816, στη μέση : Pizzamanofecit  και δεξιά: PietroGhigisculpsit.

Ο Μαρίνος Καλλιγάς, σε  ανακοίνωσή του στο Δ΄ Πανιόνιο Συνέδριο, («Το ξεκίνημα της Κοσμικής Χαρακτικής στα Επτάνησα», Κερκυραϊκά Χρονικά, τ. 26, σελ. 388 κ.ε., Κέρκυρα 1982), αναφέρει σχετικά: «...η προτομή αυτή, που η τύχη της αγνοείται, είναι σχεδόν σύγχρονη με το παλαιότερο γνωστό ως τώρα νεοελληνικό γλυπτό, δηλαδή την προτομή του Πλάτωνα από τον επτανήσιο επίσης, Παύλο Προσαλέντη, το 1815 στην Κέρκυρα (Εθνική Πινακοθήκη).

Ο καλλιτέχνης έπλασε την προτομή σύμφωνα με το κλασικιστικό πνεύμα της εποχής σαν μορφή αρχαίου ρήτορα. Οι ορθογώνιες υποδοχές στα πλάγια πιθανόν να χρησίμευαν ( όπως στην αρχαιότητα) για να δεχτούν στηρίγματα – στη θέση των ώμων – όπου θα κρέμονταν υφάσματα που θα σκέπαζαν δήθεν τη στήλη.

Στο Ιστορικό Μουσείο σώζεται από άλλο αντίτυπο της χαλκογραφίας αυτής μόνον η προτομή, και αυτή κολλημένη σε πλαίσιο με την παρακάτω χειρόγραφη σημείωση του Εμμ. Λυκούδη που μας πληροφορεί : «Το γεγονός ότι η προτομή κατεσκευάσθη εν Ρώμη εν έτει 1816 βεβαιοί ο πατήρ μου Στυλιανός Πέτρου Λυκούδη (Στυλιανός Λυκούδης 1807-1884 και ο γιός του Εμ. Λυκούδης 1849-1925), συνταγματάρχης, δια σημειώσεως όπισθεν της εικόνος γραφείσης υπ’ αυτού εν τη προγονική εν Κερκύρα οικία, ότε ήτο σπουδαστής της Ιονίου Ακαδημίας πριν ή κατέλθη εις τον υπέρ ανεξαρτησίας αγώνα.

       Ευλαβής προσφορά τη Ιστορική / και Εθνολογική Εταιρεία / Εμμανουήλ Σ. Λυκούδης / Αθήναις 20 Ιουνίου 1924

 Παράλληλα ο Κοραής, σε επιστολή του προς τον Βάμβα (19.12.1816), αναφέρει ότι ο Πιτζαμάνος του έστειλε από τη Ρώμη την …απ’ αυτόν σκευασμένην εικόνα του Καποδιστρίου… (Επιστολαί Αδαμαντίου Κοραή, επιμέλεια Ν. Δαμαλά, Εν Αθήναι 1886, τ. Γ΄σελ.660)».