Τέχνη

Προσωπογραφία του Ιωάννη Καποδίστρια, που τον παρουσιάζει στην ηλικία περίπου των 35 - 40 ετών.

Φέρει τα παράσημα του Τάγματος της Αγίας Άννας της πρώτης Τάξεως και του Αγίου Βλαδήμηρου, που του είχαν απονεμηθεί από τον Τσάρο Αλέξανδρο στα 1813, χρονιά που αποτελεί terminus post qvem για την κατασκευή του πορτραίτου.

Στην Αλληλογραφία του με τον πατέρα του, (βλ. Αρχείον Ιωάννου Καποδίστρια, επιμέλεια Κ. Δαφνή, τ. Γ., Κέρκυρα 1980, σελ.227) αναφέρει σχετικά:

Ζυρίχη, 3/15 Δεκεμβρίου 1813  ...Ο Αυτοκράτωρ μοι απένειμεν το παράσημον της Αγίας Άννης της πρώτης τάξεως κατά την ημέραν της εορτής αυτού, τουτέστιν κατά την 15ην Σεπτεμβρίου. Κατ’ αυτήν την στιγμήν νέαι μαρτυρίαι της Αυτοκρατορικής Αυτού ευμενείας προς εμέ.

Σε άλλη επιστολή προς τον πατέρα του (Αρ. 21, Βιέννη, 17/29 Οκτωβρίου 1814, ο.π. σελ. 267), αναφέρεται σε ένα πορτραίτο που αποστέλει στην Κέρκυρα, σημειώνοντας τα εξής:

...Διέπραξα εν Ελβετία, (φ.3v) διά να παράσχω υμίν / απόδειξίν τινα υιικής υπακοής, μίαν μεγάλην θυσίαν χρόνου. Παρεχώρησα τέσσαρα μεγάλα χρονικά διαστήματα εις ένα Φλαμανδόν ζωγράφον. Έκαμεν ούτος το πορτραίτον μου, εις μεγάλας διαστάσεις, εις ελαιογραφίαν. Είναι μία εικών, καλώς επεξειργασμένη, ήτις δύναται να τύχη της προσοχής και ως έργον τέχνης. Θα αποσταλή τούτο εις την Κέρκυραν. Ελπίζω δε ότι θα φθάση κατά την 17ην Ιανουαρίου, ημέραν της εορτής του Αγίου Αντωνίου, ήτις είναι η εορτή υμών. Θα επεθύμουν να λάβω μέρος εις την εορτήν διά της εικόνος μου... Όπως θα λάβω μέρος διά της καρδίας, οπουδήποτε και αν ευρίσκωμαι...

Τόσο η περιγραφή και η ηλικία, που ταιριάζουν με την συγκεκριμένη ελαιογραφία, όσο και η απεικόνηση των παρασήμων της Αγίας Άννης και του Αγίου Βλαδήμηρου, μας κάνουν να πιστεύουμε οτι η παραπάνω σημείωση αφορά το συγκεκριμένο έργο που σώζεται στο Μουσείο Καποδίστρια, αν και γνωρίζουμε από διάφορες πηγές, οτι υπήρχαν και αρκετά άλλα πορτραίτα του.

Ακολουθούν ορισμένα αποσπάσματα επιστολών του, σχετικά με ένα άλλο πορτραίτο του, που στέλνει στην οικογένειά του στα 1811, το οποίο ακόμη λανθάνει. Κρίθηκε σκόπιμο να παρατεθούν τα συγκεκριμένα αποσπάσματα, διότι, εκτός από τις συνθήκες της εποχής, αποδίδουν πτυχές της σεμνότητας του χαρακτήρα του, όπως και του απόλυτου σεβασμού προς τον πατέρα του.

Αρ. 63

Αγία Πετρούπολις, 6/18 Ιανουαρίου 1811

... Ελπίζω όπως δυνηθώ να αποστείλω διά του ιδίου Μπενάκη το πορτραίτον μου. Υμείς επιθυμείτε τούτο. Η επιθυμία δε υμών θα εκπληρωθή, μολονότι εγώ είχον πάντοτε μίαν σταθεράν αποστροφήν εις το να αποτελέσω το θέμα ενός ζωγράφου...

Αρ. 66

Αγία Πετρούπολις, 12/24 Ιανουαρίου 1811

 ... Επί τη ευκαιρία ταύτη θα γράψω προς υμάς εκτενέστερον και θα αποστείλω υμίν και το πορτραίτον μου. Παρά την απέχθειαν, την οποίαν μέχρι τούδε είχον εις το να με ζωγραφίσουν, ώφειλον να υποχωρήσω ενώπιον του καθήκοντος της υποταγής εις τας εντολάς υμών...

Αρ. 67

Αγια Πετρούπολις, 14/26 Ιανουαρίου 1811

... Μεταβαίνω δε διά να με ζωγραφίση είς ζωγράφος διά να ευχαριστήσω υμάς. Ο Μπενάκης θα φέρη εις υμάς το πορτραίτον μου. Ομολογώ ότι έτρεφα πάντοτε μεγάλην απέχθειαν εις το να με ζωγραφίζουν... Αλλ’ όμως πάσαι αι αποφάσεις μου ουδέν αξίζουν όταν πρόκειται να πράξω κάτι το ευχάριστον δι’ υμάς και να υπακούσω εις τας εντολάς υμών...

Αρ. 69

Αγία Πετρούπολις, 3/5 Φεβρουαρίου 1811

... έδωσα εντολήν εις τον Ναράντζην όπως απόστείλη τα δέματά μου, εξ ων το πρώτον περιέχει μίαν ταμβακέραν μετά του πορτραίτου, το δεύτερον μίαν γούναν διά την σεβαστήν μητέρα και έν τρίτο ένα σκάκι δι’ όλους. Το πορτραίτον ομοιάζει προς εμέ. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο ζωγράφος προσέθεσεν εις την ηλικίαν μου 10 έτη, άλλοι λέγουν ότι παρέστησεν εμέ ελαφρώς μειδιώντα, άλλοι τέλος ότι δεν μου ομοιάζει. Εγώ ευρίσκω ότι ο ζωγράφος απέδωσεν εμέ, όπως ενεφανίσθην έμπροσθεν αυτού, τουτέστιν πολύ ψυχρόν και ανυπομονούντα να εξέλθω. Ο,τιδήποτε και αν είναι αποδεχθήτε υμείς τούτο και πιστεύσατε ότι άνευ της εντολής υμών δεν ήθελον νικήση την απέχθειαν την οποίαν πάντοτε είχον εις το να με ζωγραφίζουν...

Αρ. 72

Αγία Πετρούπολις, 20 Απριλίου/2 Μαϊου 1811

Ο Μπενάκης θα προσκομίση, υμίν ωσαύτως και το πορτραίτον μου. Τούτο είναι μικρόν. Όταν εγώ θα έχω μεγαλυτέραν οικονομικήν άνεσιν θα λάβητε υμείς τούτο μεγαλύτερον.